Category: Grape Story

Posted on

Mindful Drinking | της Π. Κατσάτου, #17

Oι οδηγίες μας στο μάθημα του Μindful eating ήταν σαφείς:* «Πάρτε μπροστά σας δύο –ναι, δύο– σταφίδες. Κοιτάξτε τες σαν να βλέπετε για πρώτη φορά αυτό το είδος. Αγγίξτε τες, ζουλήξτε τες, μυρίστε τες, περιεργαστείτε τες λες και είστε εξωγήινοι και μετά με μικρές μπουκιές φάτε τες». Η όλη διαδικασία κράτησε περίπου 10 λεπτά και όταν τελείωσε είχα ανακαλύψει δεκάδες πράγματα που δεν ήξερα για τις σταφίδες, που καταβροχθίζω από μικρή. Μια σταφίδα μπορεί να είναι άσχημη, καφέ, ρυτιδιασμένη, οβάλ, μαλακιά, κολλώδης, μικρή, αηδιαστική στην όψη, κάτι σαν ανθρώπινη ελιά. Μυρίζει σαν μούστος, κρασί, μου θυμίζει κάτι από τα παιδικά μου χρόνια, μυρίζει σαν γη και χώμα και, όταν την τρώω, είναι γλυκιά και ζουμερή, γεμίζει σάλια το στόμα μου, σαν μια μικρή καραμέλα γεμάτη ζάχαρη κολλάει στα δόντια μου, έχει μια φλούδα που δεν είχα προσέξει ποτέ και δεν θέλω να την καταπιώ, για να μην τελειώσει η γλύκα της.

 ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Φίλιππος Αβραμίδης

Μόλις πήρατε μια γεύση από μια πρακτική Mindfulness. Η περιέργεια να παρατηρούμε ακόμα και πράγματα που μας φαίνονται γνωστά –θυμηθείτε πώς ήταν να είστε παιδί και να μαθαίνετε–, αυτή η στάση ανοιχτής περιέργειας. Η όλη διαδικασία μού θύμισε μια γευσιγνωσία κρασιού. Ο τρόπος που κοιτάμε, στροβιλίζουμε ένα ποτήρι κρασί, που κλείνουμε τα μάτια μας και προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε τις μυρωδιές και μετά τις γεύσεις, και ξαφνικά αναδύονται μνήμες από γνώριμες μυρωδιές, από μια γουλιά ανακαλύπτουμε υψόμετρα και εδάφη και μπορούμε να μπούμε σε κουβέντες ωρών, αν βρεθούν κι άλλοι σαν κι εμάς. Απολαμβάνοντας κάθε γουλιά.

Mindfulness είναι η επίγνωση που προκύπτει όταν εστιάζουμε την προσοχή μας στο παρόν, με μια διάθεση αποδοχής και χωρίς κριτική. Εξασκούμαστε στο να παρατηρούμε χωρίς να κρίνουμε οτιδήποτε μπορούμε να αντιληφθούμε μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας –όραση, ακοή, γεύση, αφή, όσφρηση–, αλλά και τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Αυτό μας βοηθά να αποκτήσουμε περισσότερη διαύγεια για τις συνήθεις συμπεριφορές μας και να κάνουμε πιο συνειδητές επιλογές σε κάθε κομμάτι της ζωής μας – από τη διατροφή και την άθληση μέχρι τις σχέσεις μας, τον ύπνο, τη δουλειά ή τον τρόπο που απολαμβάνουμε τα μικρά και μεγάλα πράγματα στη ζωή μας. Όσο εξασκούμαστε στο να παρατηρούμε τις στιγμές της ζωής μας χωρίς κριτική μέσα από την προσέγγιση της ενσυνειδητότητας, μπορούμε να παίρνουμε απόσταση από τις άσχημες συνήθειες που συχνά μας βλάπτουν.

Η Mυρτώ Λεγάκη, πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια Mindfulness από το Πανεπιστήμιο Brown και ιδρύτρια του One Breath, μας εξηγεί: «Μindful drinking είναι η πρόθεση να καταναλώνουμε οινοπνευματώδη με περισσότερη επίγνωση. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε πιο οξυμμένη αίσθηση της γεύσης και της όσφρησης και συνήθως απολαμβάνουμε περισσότερο ενώ καταναλώνουμε λιγότερο. Αντί να “ρουφάμε” το ένα ποτήρι μετά το άλλο, απολαμβάνουμε αργά, κάνουμε παύσεις και γευόμαστε πραγματικά την κάθε γουλιά. Εξάλλου, όσο εξασκούμαστε στο mindfulness, αποκτάμε καλύτερη ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τις αισθήσεις του σώματος και έτσι αναγνωρίζουμε καλύτερα τα σημάδια του κορεσμού ή της μέθης. Έπειτα έχουμε την επιλογή να σταματήσουμε πριν νιώσουμε άσχημα ή κάνουμε κάτι για το οποίο αργότερα θα μετανιώσουμε.

Επίσης, όσο περισσότερη επίγνωση έχουμε του φαύλου κύκλου των συνηθειών μας (habit loop, όπως ονομάζεται στην ψυχολογία), τόσο αναγνωρίζουμε τον λόγο για τον οποίο αναζητούμε το ποτό – είναι συναισθηματικός, κοινωνικός ή πραγματική απόλαυση; Πότε σταματά να είναι απόλαυση και καταντά δεκανίκι; Πίνουμε γιατί πραγματικά απολαμβάνουμε ή γιατί νιώθουμε κάποιο δυσάρεστο συναίσθημα; Και πώς νιώθουμε μετά; Μπορεί επίσης να αρχίσουμε να εντοπίζουμε ότι τείνουμε να καταναλώνουμε περισσότερο με συγκεκριμένες κοινωνικές συναναστροφές ή σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Ενδεικτικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει ολοένα αυξανόμενο ερευνητικό ενδιαφέρον σχετικά με τις δυνατότητες που παρουσιάζει η πρακτική Μindfulness για την αντιμετώπιση εθισμών, είτε πρόκειται για αλκοόλ, τσιγάρο, ναρκωτικές ουσίες είτε για υπερφαγία. Οι νευρολογικοί μηχανισμοί είναι ίδιοι, όπως αναφέρει ο δρ Judson Brewer του Πανεπιστημίου Brown, που πρωτοστατεί σε αυτό το ερευνητικό και θεραπευτικό πεδίο.

»Έτσι όταν δεχόμαστε κάποιο έναυσμα ή ερέθισμα, που για παράδειγμα στην περίπτωση του φαγητού μπορεί να είναι η αίσθηση ότι το στομάχι γουργουρίζει, αυτό ξυπνά την επιθυμία να ικανοποιήσουμε αυτή την ανάγκη για να επιβιώσουμε. Τότε μπαίνουμε στη δράση επιλέγοντας να φάμε κάποια τροφή με πολλές θερμίδες και έπειτα νιώθουμε την αίσθηση του κορεσμού, που είναι η επιβράβευσή μας, μέσα από την έκκριση νευροδιαβιβαστών ευχαρίστησης, όπως η ντοπαμίνη. Την επόμενη φορά που θα νιώσουμε το στομάχι να γουργουρίζει, ο εγκέφαλος μαθαίνει να αποζητά την ίδια τροφή για να πάρει το ίδιο αποτέλεσμα όπως και πριν. Έτσι δημιουργείται ένα habit loop. Κάποιες φορές όμως δημιουργούνται habit loops που δεν είναι εποικοδομητικά, διότι ο εγκέφαλός μας συνεχώς αναζητεί τρόπους να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας με βάση την προηγούμενη εμπειρία του. Έτσι μπορεί να στενοχωρηθούμε ή να αγχωθούμε στη δουλειά και ο εγκέφαλος, ενεργοποιώντας το ίδιο habit loop, αποζητά να καταναλώσει μια σοκολάτα. Θα νιώσουμε σίγουρα καλά για λίγο (η επιβράβευση), αργότερα όμως ίσως παρατηρήσουμε την αύξηση βάρους ή προβλήματα στο πεπτικό σύστημα και όσο συχνότερα επαναλαμβάνουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο, τόσο πιο δύσκολο είναι να διακοπεί.

»Με την πρακτική mindfulness μαθαίνουμε να βλέπουμε ξεκάθαρα τι πυροδοτεί κάθε μας ανάγκη, αλλά και το τι επιλογές κάνουμε για να ικανοποιήσουμε αυτή την ανάγκη. Αποκτάμε την ελευθερία να ανταποκριθούμε διαφορετικά, αντί να ακολουθούμε στα τυφλά ένα μονοπάτι που έχει δημιουργηθεί από συνήθεια. Μαθαίνουμε να διακρίνουμε την επίδραση κάθε ενέργειας πάνω μας σε σωματικό, συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο και έτσι αποκτάμε την ελευθερία πλέον να ανταποκριθούμε διαφορετικά. Εν τέλει, μαθαίνουμε να ρωτάμε συνεχώς αν η κάθε επιλογή που κάνουμε είναι εποικοδομητική ή όχι, αν μας θρέφει ή τελικά μας αφήνει να νιώθουμε χειρότερα από πριν σε βάθος χρόνου. Μαθαίνουμε να γινόμαστε οι ίδιοι κύριοι της ζωής μας.

»Όπως λέει ο Αυστριακός νευρολόγος και ψυχίατρος Viktor E. Frankl που επέζησε του Ολοκαυτώματος και έγραψε το σπουδαίο βιβλίο “Το νόημα της ζωής” με την εμπειρία του σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, “μεταξύ του ερεθίσματος και της ανταπόκρισής μας σε αυτό υπάρχει ένας χώρος, μια παύση. Σε αυτή την παύση υπάρχει η δύναμή μας να επιλέξουμε το πώς θα ανταποκριθούμε. Και στην ανταπόκρισή μας βρίσκουμε την ελευθερία μας”». ■

Posted on

Mark Andrew | της Θ. Καρτάλη, #17

Eίναι σχεδόν συγκινητικό να ακούς κάποιον να μιλάει για τη χώρα σου και τις δυνατότητές της με τόσο πάθος. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για έναν από τους πιο γνωστούς ανθρώπους του κρασιού στην Ευρώπη, ο οποίος εδώ και λίγα χρόνια «ταράζει τα νερά» με τις απόψεις του. To ότι η Ελλάδα διαθέτει πολλές εξαιρετικές ποικιλίες το γνωρίζουν λίγο πολύ όλοι όσοι ασχολούνται με το κρασί. Δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος ξένος μιλάει θερμά για το ελληνικό κρασί.

Ίσα ίσα, πληθαίνουν τα θετικά σχόλια που έρχονται από το εξωτερικό, καθώς και οι διεθνείς βραβεύσεις ελληνικών κρασιών, γεγονός που αποδεικνύει την εξαιρετική δουλειά που έχουν κάνει οι Έλληνες οινοποιοί τα τελευταία χρόνια, ανεξαρτήτως μεγέθους. Γνωστός, ωστόσο, για το πάθος του για κρασιά λίγο πιο ιδιαίτερα και για οινοποιεία που εστιάζουν σε ιδιαίτερα terroirs και σε μικρές παραγωγές, ο εκδότης του περιοδικού Νοble Rot και ιδιοκτήτης του ομώνυμου εστιατορίου στο Λονδίνο, Mark Andrew, καθήλωσε πραγματικά όσους είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την ομιλία του με τίτλο «Small is Beautiful», στην οποία τόνιζε τον κομβικό ρόλο των μικρών οινοποιείων για την ανάπτυξη του ελληνικού κρασιού, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της έκθεσης «Μικροί Οινοποιοί 2020», η οποία διοργανώθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά στο The Hub Events.

«Ιστορία και παράδοση / Γηγενείς ποικιλίες / Ιδιαίτερο terroir / Παλαιά κλήματα» αποτελούν, κατά τον Μark andrew, τους τέσσερις βασικούς λόγους για τους οποίους η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να κινηθεί ως χώρα προς την κατεύθυνση του boutique οινοποιείου, στο οποίο συμβάλλει άλλωστε και το γεγονός ότι είναι ούτως ή άλλως μια μικρή οινοπαραγωγός χώρα. «Ποια θέλετε να είναι η εικόνα της χώρας σας στο εξωτερικό, μιας χώρας που παράγει φθηνά, ευχάριστα κρασιά, κρασιά που μιμούνται εκείνα άλλων χωρών ή κρασιά αυθεντικά, με χαρακτήρα, που βασίζονται στην εκπληκτική κληρονομιά που διαθέτετε;»

Hταν το ερώτημα που έθεσε, περνώντας στη συνέχεια στην ανάλυση του κομβικού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν τα μικρά οινοποιεία στη διαμόρφωση της εικόνας της Ελλάδας. «Τα μικρά οινοποιεία μπορούν να υπηρετήσουν άριστα τον σκοπό αυτόν, αρκεί να τηρούν ορισμένες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων το να καινοτομούν πάντα με σεβασμό στην παράδοση και να βάζουν τη γη πάνω από το brand». Κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του, ο M. Andrew αναφέρθηκε εκτενώς στους νέους μικρούς παραγωγούς που έχουν τα τελευταία χρόνια εμφανιστεί στη Champagne, ένα από τα ισχυρότερα brands του κόσμου, οι οποίοι δίνουν μια άλλη διάσταση με τη διαφορετική προσέγγιση στην παραγωγή της σαμπάνιας, την έμφαση σε μοναδικά αμπελοτεμάχια και την προβολή του terroir. Επίσης, αναφέρθηκε και στη Νότια Αφρική, υπογραμμίζοντας ότι η εμφάνιση οινοποιείων που είχαν ως βάση της φιλοσοφίας τους τον σεβασμό στο αμπέλι, τις ήπιες πρακτικές οινοποίησης και τις μικρές παραγωγές έχουν ήδη αλλάξει το οινικό τοπίο σε μία από τις πιο διάσημες οινοπαραγωγούς περιοχές του κόσμου. Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις γηγενείς ποικιλίες, έκανε λόγο για έναν μοναδικό θησαυρό που διαθέτει η Ελλάδα, τον οποίο θα πρέπει να εκμεταλλευτεί. «Μη χάνετε την ώρα σας με Cabernet Sauvignon και Merlot, υπάρχουν άλλοι που μπορούν να το κάνουν πολύ καλύτερα. Έχετε Ξινόμαυρο, έχετε Ασύρτικο, Λημνιώνα, Ρομπόλα, τόσο πολλές εξαιρετικές ποικιλίες», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Έχοντας επισκεφθεί τη χώρα μας πολλές φορές, ο Μark Αndrew έχει ιδία άποψη για το οινικό τοπίο της Ελλάδας, γεγονός που του επέτρεψε να παρουσιάσει έναν δεκάλογο συμβουλών προς τους οινοποιούς, καλώντας τους μεταξύ άλλων να δίνουν έμφαση στις γηγενείς ποικιλίες, να αντιμετωπίζουν με συνέπεια το αμπέλι και να υιοθετούν ήπιες πρακτικές οινοποίησης, να σέβονται πάντα την ποιότητα και να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο packaging του προϊόντος τους. «Γνωρίζω ότι πολλοί από εσάς θα δυσφορήσετε ακούγοντας συμβουλές από κάποιον που δεν παράγει κρασί, όμως θα τις δώσω παρ’ όλα αυτά», τόνισε χαριτολογώντας ο Mark andrew, αποκαλύπτοντας μάλιστα ότι θα ήθελε πολύ κάποια στιγμή να κάνει και ο ίδιος κρασί στην Ελλάδα.

Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ MARK ANDREW

  1.  Το terroir είναι η βάση.
  2. Προβάλλετε τις γηγενείς ποικιλίες
  3. Ακολουθείτε τις αρχέςτης βιολογικής καλλιέργειας.
  4. Χρησιμοποιείτε φυσικές ζύμες.
  5. Υιοθετήστε πρακτικές ήπιας οινοποίησης.
  6. Έχετε πάντα ως γνώμονα τον σεβασμό στην ποιότητα.
  7. Οργανώστε έξυπνα τη διανομή του προϊόντος σας.
  8. Προσέξτε το packaging.
  9. Tιμολογήστε συνετά.
  10. Συνεργαστείτε με άλλους οινοποιούς με παρόμοια φιλοσοφία■
Posted on

OINOΠΟΙΕΙΟ ΑΙΒΑΛΗ

Νεμέα…. Ο  Ναός του Δία, το αρχαίο στάδιο, ελιές και αμπέλια, μα πάνω από όλα στην καρδιά κάθε οινόφιλου τα κρασιά που μαρτυρούν την καταγωγή των σταφυλιών από την ιστορική αυτή περιοχή. Η τοπική ποικιλία Αγιωργίτικο, η πασίγνωστη και γοητευτική αυτή ποικιλία κλείνει μέσα της αρώματα κερασιού, βύσσινου και γλυκών μπαχαρικών. Η μεγαλύτερη οινική ΠΟΠ ζώνη της Ελλάδας, έχει να επιδείξει πολλούς παραγωγούς, δεκάδες ετικέτες και πολλές διαφορετικές φιλοσοφίες οινοποίησης. Όμως ανάμεσα στους δεκάδες παραγωγούς της Νεμέας υπάρχει ένας που ξεχωρίζει τόσο για τα κρασιά όσο και για το ταπεραμέντο του. «Μπορεί εγώ να λέω πολλά αλλά να ξέρεις, είμαι πάντα σε θέση να τα αποδείξω σε οποιονδήποτε το ζητήσει. Όποιος θέλει ας έρθει να δει τα αμπέλια μας, θα του κοπεί η ανάσα.»

Η φωνή του Χρήστου Αϊβαλή, ιδιοκτήτη του οικογενειακού Οινοποιείου Αϊβαλή στο Πετρί της Νεμέας ξεχειλίζει από αυτοπεποίθηση. Και η αλήθεια είναι ότι τα κρασιά του δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας σε κανέναν. Πληθωρικότητα, αρωματική και γευστική συμπύκνωση, όγκος, διάρκεια αλλά και πολυπλοκότητα και χαρακτήρας. Με ποιους τρόπους όμως ο Χρήστος Αϊβαλής φτάνει σε αυτό το αποτέλεσμα;  «Σκληραγωγούμε τα αμπέλια μας», καθώς λέει. «Δεν ποτίζουμε ποτέ. Λιπαίνουμε τα φυτά ελάχιστα έως καθόλου. Το αμπέλι για να επιβιώσει απλώνει τις ρίζες του βαθύτερα στο χώμα για να βρει τροφή και υγρασία. Έτσι τα αμπέλια μας παράγουν κρασί με χαρακτήρα.» Τέλος, οι στρεμματικές αποδόσεις είναι εξαιρετικά χαμηλές (150 έως 550 κιλά / στρέμμα), ενώ το κάθε αμπελοτεμάχιο τρυγιέται και οινοποιείται ξεχωριστά. Αλλά και στην οινοποίηση τα πράγματα είναι αυστηρά: 48 ώρες προζυμωτική εκχύλιση, ελεγχόμενη ζύμωση, ελάχιστη πίεση των στέμφυλων (μέγιστη πίεση 0,8 bars για τα ερυθρά) απολάσπωση, πέρασμα από βαρέλι και εμφιάλωση του κρασιού, ασταθεροποίητου και αφιλτράριστου, κρατώντας έτσι την αυθεντικότητα και το μοναδικό του χαρακτήρα. Πλέον και οι τρεις ‘Νεμέες’ του οινοποιείου, τα κρασιά δηλαδή που παράγονται αποκλειστικά από Αγιωργίτικο της ζώνης ΠΟΠ Νεμέα, χαρακτηρίζονται single-vineyard, καθώς προέρχονται από συγκεκριμένα αμπέλια. Η Νεμέα Αϊβαλή παράγεται από σταφύλια από το αμπελοτόπι ‘Γερακίνα’ στα 580 μέτρα, το Μονοπάτι από τη Συκίτσα στο Μεγαλοβούνι στα 600 μέτρα και το Le Sang de la Pierre (Το Αίμα της Πέτρας) από το χαμηλότερο αλλά πετρώδες αμπελοτόπι ‘Τραγάνες’.

Νεμέα θα έπρεπε να ονομάζεται και το θηριώδες 4 (τέσσερα), το οποίο, όπως λέει και το όνομά του, παράγεται από ένα προφυλλοξηρικό αμπελώνα τεσσάρων στρεμμάτων ηλικίας 150 ετών (!) με εκτεταμένο ριζικό σύστημα στο Φλιάσιο Πεδίο με αμπέλια που ανήκουν στην οικογένεια Αϊβαλή για πάνω από έναν αιώνα. Ο νομοθέτης όμως δεν είχε προβλέψει ότι θα υπήρχε παραγωγός που θα ωρίμαζε το κρασί του δύο φορές σε καινούριο βαρέλι (γαλλικό και αμερικάνικο) από 18 μήνες! Για αυτό και μόνο το λόγο το σπανιότερο κρασί του οινοποιείου κυκλοφορεί ως επιτραπέζιο. Τελευταία προσθήκη στη συλλογή το ‘Dieux Dieux’ (ντε ντιε), δηλαδή δύο Θεοί, από χαρμάνι του Αγιωργίτικου με το μπορντολέζικο Cabernet Sauvignon από τους αμπελώνες Άγιος Δημήτριος και Τσιντάρια. Την συγκλονιστική γκάμα των ερυθρών συμπληρώνει το πιο εμπορικό – αλλά καλοφτιαγμένο- Ροζέ Αϊβαλή και ένα ή δύο λευκά που εναλλάσσονται κάθε χρόνο, ανάλογα με την πρώτη ύλη που βρίσκει και επιλέγει η οικογένεια. Φέτος κυκλοφορεί ένα Chardonnay ζυμωμένο σε γαλλικά βαρέλια Allier, ενώ στο παρελθόν έχουν κυκλοφορήσει μονοποικιλιακά κρασιά από Μοσχοφίλερο, Sauvignon Blanc και Ασύρτικο.

Τα τελευταία τρία χρόνια την ευθύνη της οινοποίησης έχει αναλάβει ο γιος του Χρήστου, Σωτήρης Αϊβαλής ο οποίος έρχεται να ισορροπήσει ιδανικά τόσο τα κρασιά όσο και την κουλτούρα του οινοποιείου. Στην πληθωρικότητα του Χρήστου, έρχεται να προστεθεί η εσωτερικότητα, η επιστημονική τεκμηρίωση και η λεπτότητα του Σωτήρη για να τυλιχτεί η δύναμη των κρασιών με ένα όμορφο πέπλο φινέτσας. Κάποτε ρώτησα το Χρήστο γιατί, εφόσον τα κρασιά είναι πληθωρικά, ο Σωτήρης επέλεξε να σπουδάσει στη Βουργουνδία και όχι στο Μπορντώ και έλαβα την εξής απάντηση: «Γιατί, για να τα συμφωνούμε; Εγώ είμαι ήδη της σχολής του Μπορντώ. Το θέμα είναι να διαφωνούμε. Τότε μόνο θα γίνουμε ακόμα καλύτεροι.» Επισκεφτήκαμε το Οινοποιείο Αϊβαλή κατά τη διάρκεια του τρύγου και περπατήσαμε ανάμεσα στα αμπέλια νιώθοντας την ομορφιά του ζεστού ακόμα φθινοπώρου. Το αμπελοτόπι Γερακίνα σε υψόμετρο σχεδόν 600 μέτρων είναι πραγματικά σπουδαίο. Υποδειγματική καλλιέργεια, ανάπτυξη φυτών, καθαρότητα διαδρόμων, εξαιρετικό φύλλωμα και λίγα, πολύ λίγα σταφύλια. Λίγα αλλά συμπυκνωμένα, πλούσια, πληθωρικά! Όταν επιστρέψαμε στο Οινοποιείο, οι ρυθμοί συνέχισαν να είναι αργοί και χαλαροί. Ο Χρήστος πιο πολύ νοιαζόταν να μαγειρέψει παρά για τη διαδικασία της παραλαβής. «Στον τρύγο εδώ ξεκουραζόμαστε. Αν έχεις δουλέψει όλο το χρόνο στο αμπέλι, στον τρύγο ξεκουράζεσαι» μας λέει με έμφαση.

Τα κρασιά Αϊβαλή –και ειδικά τα ερυθρά- έχουν εδώ και χρόνια cult status και πιστούς οπαδούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε κάθε λάτρη των κρασιών του Μπορντώ ή της Napa Valley αλλά και σε κάθε οινόφιλο που θεωρεί ότι το Αγιωργίτικο δεν μπορεί να προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις, του συστήνουμε να γνωρίσει τη δουλειά του απόλυτου Νεμεάτη terroirίστα η οποία ανατρέπει όλα τα στερεότυπα για τη Νεμέα σε δευτερόλεπτα! Όσο για το Χρήστο Αϊβαλή, όταν του θυμίζουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που τρομάζουν με την υπερβολική αυτοπεποίθηση και σιγουριά του, εκείνος φωνάζει: «Οι μετριοπαθείς να πάνε στο μοναστήρι!» και μας κάνει να γελάμε. g

Posted on

ΣΟΚΟΛΑΤΑ & ΚΡΑΣΙ | Ν. Λουκάκης, Senior Lecturer WSPC

Σοκολάτα, ένα «θεϊκό» υλικό σύμφωνα με τον Κάρολο Λινναίο, που έδωσε στο κακαόδεντρο –από τον καρπό του οποίου παράγεται η σοκολάτα μετά από επεξεργασία– την ονομασία Theobroma cacao, που σημαίνει «το φαγητό των θεών».

Η ονομασία «σοκολάτα» καθιερώθηκε για το ρόφημα της σοκολάτας τον 16ο αιώνα από τον ισπανό γιατρό -βοτανολόγο Fransisco Hernandez, συνδυάζοντας την ιστορία της σε μία λέξη. Χρησιμοποιώντας από τους Μάγια τις λέξεις «chocol», που σημαίνει «ζεστό», και «atl», που σημαίνει «νερό», προέκυψε το «chocolatl», που κατέληξε στο «chocolate». Η σοκολάτα παράγεται από τους καρπούς του κακαόδεντρου. Η καλλιέργειά του ξεκίνησε από την Κεντρική Αμερική, για να εξαπλωθεί σε πολλές χώρες στη ζώνη του ισημερινού στις ημέρες μας. Το κακαόδεντρο είναι αειθαλές και φθάνει σε ύψος από 6 έως 10 μέτρα. Καθώς δεν του αρέσει ο ήλιος, θα το συναντήσουμε σε μεικτές καλλιέργειες, μαζί με μπανανιές, καουτσουκόδεντρα και άλλα τροπικά δέντρα.

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Φίλιππος Αβραμίδης

Το κακαόδεντρο βγάζει όλο τον χρόνο λουλούδια, που γονιμοποιούνται από ένα είδος κουνουπιού, καθώς είναι πολύ μικρά. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι αναπτύσσονται κατά μήκος του κορμού και όχι στα κλαδιά. Μόλις το 10% από αυτά γονιμοποιούνται και δίνουν τον καρπό του κακάο, ο οποίος εμφανίζεται σαν ένα μακρόστενο, γραμμωτό μικρό πεπόνι να κρέμεται στον κορμό. Ξεκινάει με πράσινο χρώμα, γίνεται μοβ, για να καταλήξει κίτρινο στην ωριμότητά του. Αυτή η διαδικασία γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, καθώς το τροπικό κλίμα ευνοεί την παραγωγή όλο τον χρόνο.

Μόλις ο καρπός τρυγηθεί, θα γίνει το πρώτο στάδιο της επεξεργασίας, που είναι το άνοιγμα του καρπού και η αφαίρεση των σπόρων, που είναι λευκοί μέσα σε μια αμυλούχα κολλώδη μάζα. Σε αυτό το στάδιο συμβαίνουν δύο πράγματα: το ένα είναι μια ζύμωση που θα δημιουργήσει αρώματα και αρωματικούς προδρόμους για τη συνέχεια και το δεύτερο είναι η απώλεια υγρασίας, με τον καρπό να αρχίσει να στεγνώνει σε αυτή τη φάση και να σκληραίνει το εξωτερικό του περίβλημα. Αυτή η διαδικασία θα διαρκέσει από μερικές ημέρες έως μία εβδομάδα. Στη συνέχεια ο καρπός θα αφεθεί στον ήλιο, για να αποξηρανθεί περαιτέρω. Μετά από μία εβδομάδα, ανάλογα με τις συνθήκες, ο καρπός θα έχει αποξηρανθεί και θα ζυγίζει περίπου 1 γραμμάριο, έχοντας χάσει πάνω από το 50% του αρχικού του βάρους. Ο καρπός συλλέγεται, συσκευάζεται και είναι η στιγμή που θα αφήσει τη φάρμα παραγωγής, για να πάει σε εργοστάσιο επεξεργασίας. Εκεί θα καβουρδιστεί, για να χάσει όση υγρασία έχει απομείνει. Σε αυτή τη φάση ο καρπός αρχίζει να αναπτύσσει τα αρώματα της σοκολάτας που γνωρίζουμε. Στη συνέχεια θα αφαιρεθεί το εξωτερικό κάλυμμα, για να μείνει μόνο ο σπόρος, που έχει αποξηρανθεί πλήρως και είναι έτοιμος για περαιτέρω επεξεργασία. Το επόμενο στάδιο είναι και το πιο σημαντικό, καθώς θα δώσει την πρώτη ύλη προς επεξεργασία. Η άλεση θα γίνει με πολύ προσεκτικό τρόπο, ώστε να αφαιρεί σιγά σιγά στρώματα από τον καρπό, ώστε να φτάσουμε στο σημείο που θα εξαχθεί το βούτυρό του. Είναι χαρακτηριστικό εδώ ότι, αν για παράδειγμα πάρουμε έναν μύλο στο σπίτι και αλέσουμε τους σπόρους ξανά και ξανά, ενώ στην αρχή θα λαμβάνουμε ένα στερεό άλεσμα, στην πορεία αυτό θα γίνεται πιο υγρό, λόγω του βουτύρου που θα εξαχθεί. Αν σε αυτή τη φάση πάρουμε τη μάζα και την πιέσουμε, το βούτυρο του κακάο θα εξαχθεί πλήρως. Η στερεή μάζα που θα πάρουμε θα είναι σκληρή και στεγνή και, όταν την ξανατρίψουμε, θα μας δώσει τη σκόνη της σοκολάτας που χρησιμοποιούμε για τα ροφήματα ή το γνωστό μας cocoa και όχι cacao, που αναφέρεται στην πρώτη ύλη. Στο επόμενο στάδιο επεξεργασίας θα διαμορφωθεί η βάση της σοκολάτας όπως την ξέρουμε για τη δημιουργία των γλυκών. Η κακαόμαζα θα αναμειχθεί με την ποσότητα του βουτύρου κακάο, τη ζάχαρη και άλλα υλικά –όπως η βανίλια και το γάλα– σύμφωνα με τις επιθυμίες του παραγωγού. Αυτή ήταν και μια συνήθεια που είχαν οι Μάγια και οι Αζτέκοι, που πρόσθεταν από φρούτα μέχρι τσίλι. Η προέλευση του κακάο, η επεξεργασία της και η τελική της αναλογία είναι οι παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα και το στιλ του τελικού προϊόντος. Πόσο κακάο έχει στο τελικό μείγμα, πόση ζάχαρη, με τι έχει αρωματιστεί είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα πρέπει να θέτουμε κάθε φορά που παίρνουμε μια σοκολάτα για τη δημιουργία των γλυκών μας. Η ζάχαρη είναι αυτή που θα επηρεάσει πολύ το κρασί με το οποίο θα συνδυάσουμε τη σοκολάτα, καθώς θα χρειαστεί να είναι ανάλογα γλυκό. Να μην ξεχνάμε ότι η σοκολάτα από μόνη της είναι πικρή. Το υψηλό αλκοόλ είναι καλός φίλος της σοκολάτας, καθώς ισορροπεί το σώμα και τη λιπαρότητά της.

Για να απολαύσετε μια σοκολάτα καλής ποιότητας, δεν πρέπει να τη μασήσετε με επιμονή. Μόλις τη σπάσετε στο στόμα, αφήστε να λιώσει μεταξύ της γλώσσας και του ουρανίσκου, ώστε να αποκαλύψει την υφή της και να απελευθερώσει τα αρώματά της, που θα σας εκπλήξουν: από βανίλια, κόκκινα και μαύρα φρούτα μέχρι γεύσεις κακάο, σοκολάτας, καφέ και γλυκών μπαχαρικών. Αν έχετε μπροστά σας μια αφράτη μους σοκολάτας, έχετε δύο επιλογές. Η μία είναι τα αφρώδη κόκκινα ιταλικά κρασιά, όπως το Brachetto d’aqqui, ή ένα ελληνικό Μοσχάτο Λήμνου, Σάμου, Πάτρας, Ρίου, που είναι ενισχυμένο με αλκοόλ από τον μούστο. Η γλύκα θα εξισορροπηθεί, τα φρουτώδη αρώματα του κρασιού θα αναδειχθούν και το αλκοόλ θα «σβήσει» τη λιπαρότητα. Αν θέλετε να «παίξετε» περισσότερο με σοκολάτα και ξηρό κρασί, επιλέξτε επιδόρπια χωρίς πολλή ζάχαρη, με περισσότερη βανίλια και με πολύ κακάο, για παράδειγμα με περιεκτικότητα πάνω από 65% σε καθαρό κακάο, από καλές φυτείες. Τα κόκκινα κρασιά με υψηλό αλκοολικό βαθμό από ζεστά κλίματα, που φτάνουν τους 14,5- 15% abv, είναι πολύ ενδιαφέρουσες επιλογές, με φανατικούς υποστηρικτές. Τέτοια κρασιά είναι τα Merlot υπερωρίμασης στο αμπέλι, Syrah ή Shiraz από ζεστά κλίματα, Ζinfandel από παλιά αμπέλια και Αmarone από το Venetto. Αν το γλυκό σας έχει ξηρούς καρπούς, όπως φουντούκι, μια ωραία πραλίνα δηλαδή, οι γλυκές Μαυροδάφνες και τα Tawny Port είναι εξαιρετικές επιλογές. Αν έχετε κόκκινα ή μαύρα φρούτα, όπως η Black Forest, επιλέξτε Vinsanto 5-8 ετών, Recioto della Valpolicella, Μαυροδάφνη ενισχυμένη, LBV port και Κουμανταρία ενισχυμένη από την Κύπρο.Για πιο σύνθετα γλυκά, τα παλαιωμένα Vinsanto, το παλαιωμένο ρούμι και οι grappa, τσίπουρο από κόκκινες ποικιλίες με παλαίωση στο βαρέλι είναι απολαυστικοί συνδυασμοί. ●

Posted on

ΔΕΛΤΙΟ ΤΡΥΓΟΥ 2019 | επιμέλεια Grape #15

Χαμόγελα μοιάζει να χαρίζει ο φετινός τρύγος στους περισσότερους παραγωγούς, με ορισμένους να μιλούν για μια πολύ καλή χρονιά. Η οψιμότητα φαίνεται να είναι ένα από τα χαρακτηριστικά σε αρκετές περιοχές της χώρας, ενώ στη Σαντορίνη οι παραγωγοί βλέπουν μια εξαιρετικά μειωμένη παραγωγή σταφυλιού, αλλά πολύ καλή ποιότητα.

Κρήτη
KTHMA ΔΟΥΛΟΥΦΑΚΗ Νίκος Δουλουφάκης, Οινοποιός

Φέτος ο τρύγος άρχισε στις 16 Αυγούστου, δηλαδή μια συνηθισμένη ημερομηνία για τα δεδομένα της Κρήτης. Ο χειμώνας ήταν αρκετά ευεργετικός, με πολλές βροχές. Συγκεκριμένα, τα 1.200 χιλιοστά βροχής ευνόησαν τη βλάστηση των πρέμνων, με αποτέλεσμα να έχουμε φυτά ζωηρά, με ανάγκη για ξεφυλλίσματα. Διανύουμε μια χρονιά με πολύ δροσερό καλοκαίρι και πολλά μελτέμια, τα οποία συνεχίζονται ακόμα και σήμερα, βοηθώντας τα αμπέλια να ωριμάσουν αργά και πλήρως. Ευτυχώς, δεν έχουμε θερινές βροχές, ενώ παράλληλα ο δροσερός καιρός αποτελεί τον ιδανικό σύμμαχό μας στον τρύγο. Φέτος, παρατηρείται οψιμότητα των πρώιμων ποικιλιών και πρωιμότητα των όψιμων, που σημαίνει ότι ο τρύγος θα περιοριστεί σε διάρκεια, με το βάρος του να πέφτει στο χρονικό διάστημα από 25 Αυγούστου έως 15 Σεπτεμβρίου.

Μέχρι στιγμής έχουμε σταφύλια ικανοποιητικής ωρίμασης, με καλές οξύτητες, γεγονός πολύ θετικό για την Κρήτη. Οι δε ποσότητες δείχνουν ότι θα κυμανθούν σε φυσιολογικά επίπεδα. Το ευχάριστο είναι ότι νεαρά αμπέλια, που φέτος μπήκαν στην παραγωγή, αποδίδουν πολύ καλά σταφύλια. Η τρέχουσα επικαιρότητα αφορά το πρώιμο Βιδιανό, το οποίο τρυγάμε σήμερα 27 Αυγούστου. Εκτιμάται ότι βρίσκεται σε πλήρη ωριμότητα και με οξύτητες που θα βοηθήσουν στην παλαίωσή του, το κατεξοχήν προτέρημα του Βιδιανού!

Σαντορίνη

ΑΒΑΝΤΙΣ CELLAR DOORS, Απόστολος Μούντριχας, Οινοποιός

Τον χειμώνα επικράτησε αρκετή βροχόπτωση για τα δεδομένα της Σαντορίνης. Ο βλαστικός κύκλος ξεκίνησε φυσιολογικά, όμως οι ανοιξιάτικοι πολύ ισχυροί άνεμοι (κατά περιόδους Μάρτιο και Απρίλιο και το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου) μείωσαν δραματικά την παραγωγή. Φέτος έχουμε έρθει αντιμέτωποι με την πιο μικρή παραγωγή σταφυλιού των τελευταίων ετών στο νησί (κάτω από 1.000 τόνους). Έτσι λοιπόν, με δεδομένη την εξαιρετικά μειωμένη παραγωγή, ο τρύγος ξεκίνησε όψιμα σε σχέση με πέρυσι κατά δέκα ημέρες. Αρχίσαμε τον τρύγο μας με Αθήρι από τον Καρτεράδο στις 10 Αυγούστου. Η ποιότητα ήταν πολύ καλή, το φρούτο υγιές, με καλή οξύτητα και σωστή ωριμότητα. Συνεχίσαμε με το λιγοστό, αλλά ιδιαίτερα ποιοτικό, Ασύρτικο από Καρτεράδο, Φηρά και Πύργο, με οξύτητα στα χαρακτηριστικά επίπεδα της Σαντορίνης και άρτια ωριμότητα. Σειρά πήρε η Μανδηλαριά από το αμπελοτόπι της Αγίας Φανερωμένης, στον Πύργο. Εδώ συνέβη το εξής παράδοξο: οι κουλούρες της Μανδηλαριάς παρουσίασαν αυξημένο φορτίο σε σχέση με πέρυσι. Η ποικιλομορφία στα αμπελοτόπια μάς επέτρεψε να τρυγήσουμε σε διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας, ανάλογα με τις ανάγκες μας σε ροζέ και ερυθρά οινοποίηση. Για το ελάχιστο, φαινολικά ώριμο Μαυροτράγανο η διαλογή στον αμπελώνα και ο αποραγισμός στο χέρι ενίσχυσαν την ήδη υψηλή ποιότητα. Σε γενικές γραμμές, και βγάζοντας από την εξίσωση τον όρο «ποσότητα», μιλάμε για μια ιδιαίτερα καλή χρονιά στα λευκά σταφύλια, με υγιές φρούτο και οξύτητες, ενώ για τα ερυθρά, μαύρο φρούτο και καλής ποιότητας τανίνες. Η συνέχεια στα ποτήρια μας…

Νεμέα
ΚΤΗΜΑ SEMELI, Λεωνίδας Νασιάκος, Οινολόγος

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος ο τρύγος έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που κάνουν κάθε χρονιά να είναι διαφορετική. Κύριο και βασικό γνώρισμα της φετινής αμπελουργικής χρονιάς είναι η οψιμότητα, την οποία παρατηρήσαμε σε όλες τις ποικιλίες που έως τώρα έχουμε οινοποιήσει, ενώ το ίδιο προβλέπεται και γι’ αυτές που θα ακολουθήσουν, όπως το Αγιωργίτικο, ο Ροδίτης και το Μοσχοφίλερο. Ποιοτικά, αυτό που μπορούμε να πούμε για τη Μαλαγουζιά, το Sauvignon Blanc, το Syrah, το Merlot και το Cabernet Sauvignon που έχουν τρυγηθεί, καθώς και για το Αγιωργίτικο του Κτήματος, είναι πως έχουμε μια πολλά υποσχόμενη χρονιά, που θα μας δώσει ερυθρούς οίνους με ζωηρά χρώματα, φρουτώδη αρώματα και μεταξένιες τανίνες, ενώ τα λευκά έχουν έντονα ποικιλιακά αρώματα με ζωηρή οξύτητα. Ο μοναδικός ίσως προβληματισμός μας για τη φετινή σοδειά είναι πως η οψιμότητα ενδέχεται να μας οδηγήσει σε διακεκομμένο τρυγητό, λόγω πιθανών βροχοπτώσεων, όμως η παρατεταμένη ανομβρία των τελευταίων μηνών μάς παρέχει την «πολυτέλεια» να αντέξουμε δύο τρεις βροχές χωρίς κίνδυνο προσβολής των σταφυλιών. Ως γενικό συμπέρασμα, μπορώ να πω ότι η φετινή χρονιά, με την αναμενόμενα υψηλή ποιότητα των οίνων, θα μας αποζημιώσει για το δύσκολο 2018, με το έντονο πρόβλημα του περονόσπορου και τις επιπτώσεις του.

Kεφαλονιά
ΚΤΗΜΑ GENTILINI,  Πέτρος Μαρκαντωνάτος, Οινοποιός

Η καλλιεργητική περίοδος ξεκίνησε με ήπιες θερμοκρασίες και αρκετές βροχοπτώσεις. Συγκεκριμένα, από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο έπεσαν περίπου 1.200 χιλιοστά βροχής (90% της ετήσιας βροχόπτωσης), με αποτέλεσμα οι αμπελώνες να δεχτούν αρκετό νερό. Η άνοιξη κύλησε ήπια, χωρίς σοβαρά προβλήματα. Συγκεκριμένα για τη Ρομπόλα, η ανθοφορία καθυστέρησε περίπου 10 με 12 μέρες και η καρπόδεση είχε μικρά προβλήματα ανθόρροιας, ενώ ο περκασμός ήταν στα μέσα Ιουλίου. Η Μαυροδάφνη, απ’ την άλλη πλευρά, εξελίχθηκε κανονικά, με την ανθοφορία-καρπόδεση γύρω στις 20 Μαΐου, και αναπτύχθηκε φυσιολογικά. Ο περκασμός για τη Μαυροδάφνη ξεκίνησε στις 15 Ιουλίου και εξελίχθηκε και αυτός φυσιολογικά. Ο τρύγος στο Gentilini ξεκίνησε με τη Ρομπόλα, με 10 μέρες οψιμότητα, στις 27/8, και υπολογίζεται ότι θα τελειώσει στα μέσα Σεπτεμβρίου. Η παραγωγή ήταν σε φυσιολογικά επίπεδα, με αποδόσεις που δεν ξεπερνούσαν τα 500 κιλά το στρέμμα, με το υγιές σταφύλι σχετικά χαμηλόβαθμο (12-12,5% αλκοόλ) και πολύ καλές οξύτητες. Για τη Μαυροδάφνη μπορώ να πω ότι η σοδειά του 2019 χαρακτηρίζεται εξαιρετική, με πολύ καλή ωρίμαση, συμπύκνωση φρούτου με εξαιρετικό χρώμα, πολύ καλή φαινολική ωριμότητα και εξαιρετική οξύτητα. Κλείνοντας, μπορώ να πω ότι το 2019 ήταν μια εξαιρετική χρονιά ειδικά για τη Μαυροδάφνη και μια καλή χρονιά για τη ναυαρχίδα του νησιού, τη Ρομπόλα Κεφαλληνίας.

Μαντινεία
ΚΤΗΜΑ ΜΠΟΥΤΑΡΙ, Παρασκευάς Ευαγγελίου, Αμπελουργός

Ο χειμώνας ήταν ψυχρός, με αρκετή παγωνιά μέχρι και τον Μάρτιο, και πολύ βροχερός, με αποκορύφωμα τις πλημμύρες του Ιανουαρίου, οπότε καταγράφηκαν 268 mm βροχής. Η άνοιξη, δροσερή, οδήγησε τα αμπέλια του Μοσχοφίλερου σε εκβλάστηση στο δεύτερο δεκαήμερο του Απριλίου, ενώ η άνθιση ολοκληρώθηκε στο διάστημα 9-15 Ιουνίου, με οψίμιση 4-5 ημερών από τη συνήθη ημερομηνία άνθισης. Μια χαλαζόπτωση έκανε σοβαρές ζημιές στο κέντρο της ζώνης ΠΟΠ Μαντινεία (Πέλαγος, Ζευγολατιό) σε έκταση 500-700 στρεμμάτων αμπελώνων. Το καλοκαίρι, σχετικά ζεστό και ξηρό, έχει κάνει τα Μοσχοφίλερα να δείχνουν λίγο καταπονημένα από την έλλειψη νερού, καθώς από τον Ιούνιο έχουν πέσει μόνον 68 mm βροχής. Οι πρώιμες ξενικές ποικιλίες της περιοχής (Chardonnay και Gewürztraminer) έχουν εξαιρετική ωρίμαση και στις 9/9/19, ξεκίνησε ο τρυγητός τους. Ο τρυγητός του Μοσχοφίλερου ξεκίνησε στο τέλος Σεπτεμβρίου στα πρώιμα αμπελοτόπια και στις αρχές Οκτωβρίου στα υπόλοιπα αμπέλια της ζώνης ΠΟΠ Μαντινεία.

Αττική
ΚΤΗΜΑ ΡΩΞΑΝΗΣ ΜΑΤΣΑ,  Παρασκευάς Ευαγγελίου, Αμπελουργός

Ο χειμώνας ήταν σχετικά ψυχρός και με ικανοποιητικές βροχοπτώσεις. Οι σχετικά χαμηλότερες μέσες θερμοκρασίες του Μαρτίου και του Απριλίου οδήγησαν στην οψιμότερη άνθιση των αμπελιών κατά 13 ημέρες σε σχέση με τη μέση ημερομηνία άνθισης – άνθιση Μαλαγουζιάς 22/5/2019, άνθιση Sauvignon Βlanc 24/5/2019. Η συνολική βροχόπτωση για το διάστημα Οκτωβρίου 2018-Αυγούστου 2019 ήταν 588 mm, υψηλότερη από τη μέση βροχόπτωση (517 mm) της περιοχής. Σημαντική επίδραση στο ύψος των αποδόσεων και στην ποιότητα των σταφυλιών είχαν οι βροχοπτώσεις στο διάστημα Απριλίου-Αυγούστου, που ήταν 173,4 mm, αλλά και η πολύ καλή και επίκαιρη κατανομή τους μέσα στο διάστημα αυτό, καθώς τον Απρίλιο έπεσαν 114 mm και τον Ιούνιο 52 mm, με αποτέλεσμα τον καλό εφοδιασμό των πρέμνων σε νερό, ώστε να αντεπεξέλθουν στην ξηρή και θερμή περίοδο που ακολούθησε μέχρι τον τρυγητό, ευτυχώς χωρίς καύσωνες. Ο τρυγητός ξεκίνησε με 10 ημέρες καθυστέρηση σε σχέση με το 2018. Τα σταφύλια ήταν απολύτως υγιή και με πολύ καλή τεχνολογική ωριμότητα. Οι οίνοι που παρήχθησαν είναι αρωματικοί και τυπικοί της κάθε ποικιλίας.

Δράμα

CHÂTΕAU NICΟ LAZARIDI Φεντερίκα Λαζαρίδη, Οινολόγος

Ο τρύγος ξεκίνησε στις 8/8/2019 με την ποικιλία Chardonnay. Φέτος η χρονιά ήταν σχετικά όψιμη σε σχέση με τους δύο προηγούμενους τρύγους. Αν και υπήρξαν βροχοπτώσεις και σποραδικά καιρικά φαινόμενα, όπως χαλάζι, δεν υπήρξαν σημαντικές υλικές και ποιοτικές ζημιές, όπως είχε συμβεί σε προηγούμενες εσοδείες. Η ωρίμαση των σταφυλιών φέτος ήταν πιο ομαλή, με αποτέλεσμα να διατηρηθούν καλά οι οξύτητες και να μην ανέβουν πολύ υψηλά τα Beaume, ειδικά στις λευκές ποικιλίες, έχοντας μια ευχάριστη ισορροπία. Στα ερυθρά η ωρίμαση είναι ακόμη σε εξέλιξη σε αρκετές ποικιλίες. Μέχρι στιγμής, τα δείγματα μας προϊδεάζουν για καλές χρωματικές αποχρώσεις και εντάσεις, σε συνδυασμό με πολύ καλά επίπεδα τανινών. Τα σταφύλια είναι σε πολύ καλή κατάσταση, όπως και οι πρώτοι οίνοι που έχουν αποζυμώσει και αναδεικνύουν μια ενδιαφέρουσα παλέτα αρωμάτων με ευχάριστη φρεσκάδα. Φυσικά, είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για «καλή», «πολύ καλή» ή «εξαιρετική» εσοδεία, καθώς έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο μπροστά μας και στα λευκά (Ασύρτικο και ugni Blanc), αλλά και στις περισσότερες ερυθρές μας ποικιλίες.

Aττική
KTHMA ΣΤΡΟΦΙΛΙΑ, Σταματία Αντύπα, Οινολόγος

Ο χειμώνας, σχετικά ψυχρός, χαρακτηρίστηκε από αυξημένες για την περιοχή βροχοπτώσεις, οι οποίες συνεχίστηκαν μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού. Η έκπτυξη των οφθαλμών και η ανθοφορία πραγματοποιήθηκαν σχετικά αργά, δίνοντάς μας ενδείξεις για μια όψιμη χρονιά. Η εικόνα ανατράπηκε με τις ζέστες του Ιουλίου, σε συνδυασμό με τους συνεχείς βοριάδες που κυριάρχησαν τον Αύγουστο, προκαλώντας σχετική επιτάχυνση και ανομοιομορφία στα τελευταία στάδια της ωρίμασης. Η Μαλαγουζιά του κτήματός μας τρυγήθηκε τις πρώτες μέρες του Αυγούστου, υγιέστατη, με πολύ καλά χαρακτηριστικά, το ίδιο και το Ασύρτικο στις 20 Αυγούστου. Ο τρύγος του Σαββατιανού, της χαρακτηριστικής για την περιοχή ποικιλίας, ξεκίνησε στις 27 Αυγούστου, δίνοντάς μας σταφύλια υγιή, με εξαιρετικό οργανοληπτικό χαρακτήρα και σπάνιες, για την περιοχή, υψηλές οξύτητες στο στάδιο της ωριμότητας. Φαίνεται να έχουμε μια πολλά υποσχόμενη σοδειά! ●

Posted on

ΤΙ ΚΡΑΣΙ «ΦΕΡΝΕΙ» ΣΤΑ ΠΟΤΗΡΙΑ ΜΑΣ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ; | της Τ. Επτακοίλη

Θα έρθει μια μέρα που ο διεθνής αμπελοοινικός χάρτης θα έχει αλλάξει δραματικά: τεράστιες εκτάσεις αμπελώνων θα έχουν εγκαταλειφθεί στις χώρες της Μεσογείου και της Νότιας Αμερικής, ακόμα και στην Αυστραλία και τη Νότια Αφρική, ενώ άλλοι θα έχουν «γεννηθεί» σε περιοχές που βρίσκονται πιο κοντά στον Βόρειο Πόλο. Η Βρετανία, για παράδειγμα, θα κρατάει πλέον τα σκήπτρα στην παραγωγή ποιοτικών κρασιών και οι οινόφιλοι θα πληρώνουν αδρά για να απολαύσουν ένα Riesling από το Εδιμβούργο, ένα Syrah από το Έσεξ, ένα Malbec από το Λονδίνο ή ένα Chardonnay από το Γιόρκσιρ.

Δεν πρόκειται για σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας· αυτή η μέρα δεν είναι μακριά, σύμφωνα με τους Mark Maslin και Lucien Georgeson –από το Κέντρο Περιβαλλοντικών Σπουδών του λονδρέζικου City university– και έρευνά τους που δημοσιεύτηκε πριν από λίγα χρόνια. «Αν δεν ανακοπεί η κλιματική αλλαγή, μέχρι το 2100 θα έχουμε ξεχάσει όλα όσα ξέρουμε σήμερα για την καλλιέργεια των αμπελιών και την παραγωγή οίνου», λένε οι δύο επιστήμονες – και με την άποψή τους συμφωνεί η συντριπτική πλειονότητα της επιστημονικής κοινότητας. Αντίστοιχη πρόσφατη έρευνα της βιολόγου Elizabeth Wolkovich, του Πανεπιστημίου Harvard, επίσης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η άνοδος της θερμοκρασίας και τα συχνά ακραία φαινόμενα ξηρασίας ή έντονων βροχοπτώσεων, καθώς και η εμφάνιση νέων ασθενειών των φυτών, θα πλήξουν την οινοπαραγωγή, μειώνοντας τις αποδόσεις των καλλιεργειών και αλλοιώνοντας τη γεύση των κρασιών.

Και είναι μάλλον λανθασμένη η χρήση του μέλλοντα σε αυτή τη συζήτηση: οι επιπτώσεις, άλλωστε, είναι ήδη εμφανείς, ιδιαίτερα στη Νότια Ευρώπη. Στη Ριόχα και στο Μπορντό, από τις αρχές του 20ού αιώνα, η μέση θερμοκρασία έχει ανέβει κατά 2 και 1,8 βαθμούς Κελσίου, αντίστοιχα. Η θερμοκρασία, μεταξύ άλλων, επιδρά στη διαδικασία της ωρίμασης: η περιεκτικότητα των σταφυλιών σε μηλικό οξύ μειώνεται γρηγορότερα, ενώ, αντιθέτως, επιταχύνεται η συγκέντρωση των σακχάρων, κι αυτό επηρεάζει τον αρωματικό χαρακτήρα και το φαινολικό δυναμικό τους, δίνοντας κρασιά μη ισορροπημένα. Γι’ αυτόν τον λόγο, αρκετά μεγάλα ευρωπαϊκά οινοποιεία έχουν ήδη αρχίσει να αγοράζουν εκτάσεις, ώστε να ξεκινήσουν φυτεύσεις βορειότερα. Άλλα προσαρμόζουν τους αμπελώνες τους στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες, αλλάζοντας ποικιλίες και προτιμώντας πιο όψιμες. Έτσι, στη Γαλλία το Merlot αντικαθίσταται ολοένα και περισσότερο από το Cabernet Franc και στην Ισπανία το Tempranillo από την Granacha, το γνωστό μας Grenache. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2060 η παραγωγή γαλλικού Merlot θα έχει μειωθεί κατά το ήμισυ…

Ασκήσεις ετοιμότητας

Και στη χώρα μας; Πώς αντιμετωπίζουν τα νέα δεδομένα οι Έλληνες οινοποιοί; «Κάθε χρόνο κάνουμε ασκήσεις ετοιμότητας, προσπαθώντας να εξισορροπήσουμε τις ενέργειές μας στον αμπελώνα με όσα μας επιφυλάσσουν τα στοιχεία της φύσης. Το έχουμε συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει πλέον σαφής διάκριση ανάμεσα στις εποχές. Ο Οκτώβριος, για παράδειγμα, έχει εξελιχθεί σε ένα μικρό καλοκαιράκι, ενώ οι βροχές πέφτουν… αλύπητα κάθε Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο. Η απειλή για χαλάζι είναι σχεδόν καθημερινή τον Ιούνιο. Τον Ιούλιο περιμένουμε να μας… θημηθεί το ξηροθερμικό κλίμα, ώστε να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από τις ασθένειες των αμπελιών, αλλά αυτό αργεί ολοένα και περισσότερο. Φέτος ήμασταν ευτυχείς που τον Αύγουστο είχαμε στην περιοχή μας μελτέμια, που “έδιωξαν” την υγρασία. Kάθε φορά, όταν πλησιάζει η ώρα του τρύγου, ευχόμαστε να μας κάνει η κλιματική αλλαγή το δώρο που λαχταράμε: έναν ξηρό Σεπτέμβριο, για να τρυγήσουμε όπως θέλουμε και να γίνουν “μεγάλα” τα κρασιά», λέει η Εριφύλη Παρπαρούση, οινολόγος του ομώνυμου οινοποιείου της Πάτρας.

«Δεν θα το κρύψω, ήμουν ένας από τους σκεπτικιστές της κλιματικής αλλαγής. Ναι, το κλίμα αλλάζει, ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, λιώνουν οι πάγοι, όμως μήπως πρόκειται για άλλον έναν κύκλο, όπως συμβαίνει κάθε μερικούς αιώνες πάνω στη Γη; Αυτά έλεγα μέχρι πρόσφατα. Για την ακρίβεια, μέχρι τις 22 Ιουλίου του 2014. Εκείνη τη μέρα, που ποτέ δεν θα ξεχάσω, έπεσε χοντρό χαλάζι στο Κτήμα στη Νάουσα και κατέστρεψε όλη τη σοδειά της χρονιάς», λέει ο Στέλλιος Μπουτάρης, διευθύνων σύμβουλος της οινοποιίας Κυρ-Γιάννη. «Από τότε άρχισα να γίνομαι λίγο πιο παρατηρητικός σε σχέση με τα καιρικά φαινόμενα, που τόσο πολύ επηρεάζουν την παραγωγή των σταφυλιών. Ναι, το κλίμα έχει αλλάξει. Οι βροχές είναι τροπικές, έχουμε φαινόμενα τα οποία ακόμα και οι παλιοί δεν θυμούνται, και οι βλαστικοί κύκλοι δεν έχουν την κανονικότητα που θα θέλαμε. Μια άλλη μέρα, επίσης του Ιουλίου, πέντε χρόνια μετά, δηλαδή το περασμένο καλοκαίρι, αντιμετωπίσαμε άλλο ένα ακραίο φαινόμενο: άνεμο ταχύτητας 120 χλμ./ώρα, που ξερίζωσε ένα σύμβολό μας, την υπεραιωνόβια δρυ που στεκόταν δίπλα στον Πύργο (Κονάκι), στο Κτήμα. Στενοχωρηθήκαμε, το χωνέψαμε και συνεχίζουμε. Όμως οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές. Αναρωτιόμαστε πώς θα ανταποκριθούμε σε αυτό που συμβαίνει. Μήπως πρέπει να βάλουμε δίχτυα σε όλα τα αμπέλια, όπως κάνουμε στα επιτραπέζια; Να αλλάξουμε ποικιλίες, επιλέγοντας πιο ανθεκτικές; Να κάνουμε άλλου είδους κρασιά; Να μεταφερθούμε σε άλλες περιοχές; Δύσκολες ερωτήσεις κι ακόμα πιο δύσκολες οι απαντήσεις…»

H επιστήμη, πάντως, έχει ήδη αρχίσει να δίνει τις δικές της. «Η επιλογή γης για τη φαινόμενο: άνεμο ταχύτητας 120 χλμ./ώρα, που ξερίζωσε ένα σύμβολό μας, την υπεραιωνόβια δρυ που στεκόταν δίπλα στον Πύργο (Κονάκι), στο Κτήμα. Στενοχωρηθήκαμε, το χωνέψαμε και συνεχίζουμε. Όμως οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές. Αναρωτιόμαστε πώς θα ανταποκριθούμε σε αυτό που συμβαίνει. Μήπως πρέπει να βάλουμε δίχτυα σε όλα τα αμπέλια, όπως κάνουμε στα επιτραπέζια; Να αλλάξουμε ποικιλίες, επιλέγοντας πιο ανθεκτικές; Να κάνουμε άλλου είδους κρασιά; Να μεταφερθούμε σε άλλες περιοχές; Δύσκολες ερωτήσεις κι ακόμα πιο δύσκολες οι απαντήσεις…»

H επιστήμη, πάντως, έχει ήδη αρχίσει να δίνει τις δικές της. «Η επιλογή γης για τη δημιουργία καινούργιων αμπελώνων παίρνει πια υπόψη της όλους τους νέους παράγοντες», λέει στο Grape από τη Βουργουνδία ο διεθνής Έλληνας οινολόγος Κυριάκος Κυνηγόπουλος. «Η άρδευση πολλών αμπελώνων σταδιακά θα γίνει υποχρεωτική, όχι για αύξηση της παραγωγής, αλλά για την επιβίωσή τους σε συνθήκες ξηρασίας. Τα δίχτυα θα προστατεύουν τα αμπέλια από τον καύσωνα. Η χρήση κινητών ή μόνιμων εγκαταστάσεων διανομής θερμού αέρα θα είναι λύση προστασίας απέναντι στους παγετούς της άνοιξης. Θα υπάρξουν, όμως, και πολλές καινοτομίες στην καλλιέργεια του αμπελιού (δημιουργία κλώνων με μεγαλύτερη αντοχή, αλλαγή στο σύστημα κλαδέματος, μεταξύ άλλων)».

Η αμφίδρομη σχέση με τη γη

Πριν από μερικά χρόνια, είχα την τύχη να συνομιλήσω με τον Miguel Torres, τον «πατριάρχη» του ισπανικού οίνου, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μου τις περιβαλλοντικές του ανησυχίες. «Ένας οινοπαραγωγός έχει ανάγκη από τους καρπούς της γης. Και τη γη πρέπει να τη φροντίσει, για να του το ανταποδώσει. Εδώ και χρόνια μάς απασχολούν τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Ήδη χρησιμοποιούμε εναλλακτικές μορφές ενέργειας σε μεγάλο βαθμό. Έχουμε εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά πλαίσια κι έτσι καλύπτουμε το 11% των αναγκών του οινοποιείου μας στην Ισπανία σε ηλεκτρική ενέργεια. Για να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έχουμε αντικαταστήσει τα οχήματα της εταιρείας με υβριδικά. Πειραματιζόμαστε, παράλληλα, με άλλες “πράσινες” λύσεις, όπως την κατασκευή υπόγειων χώρων αποθήκευσης, τη χρήση βιομάζας και πολλά άλλα», μου είχε πει.

«Δείχνουν πολλοί συνάδελφοί σας την ίδια ευαισθησία;» τον είχα ρωτήσει. «Όχι. Θα αναγκαστούν όμως να το κάνουν. Τα αμπέλια είναι πολύ ευάλωτα στις αλλαγές του κλίματος. Όσοι επιλέγουν να αγνοήσουν αυτή την πραγματικότητα πολύ σύντομα θα τη συνειδητοποιήσουν – και μάλιστα με επώδυνο τρόπο», είχε απαντήσει. «Τα λάθη που ίσως κάνουμε σήμερα θα μας ακολουθούν για πολλές δεκαετίες…» ●

 

Posted on

Best Buys | Heteroclito #15

Αγαπημένο στέκι στο κέντρο της Αθήνας, το Heteroclito διαλέγει για το Grape σημαντικά κρασιά τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.

SANTAMERIANA 

Σανταμέρι, Αχαΐα  Sant’Οr Οινοποιητική / Σανταμεριάνα / 2018 Ο Παναγιώτης Δημητρόπουλος οινοποιεί τη σπάνια τοπική ποικιλία Σανταμεριάνα, πάντα με έμφαση στην πρώτη ύλη και με βιοδυναμικές πρακτικές. Λευκοκίτρινο χρώμα, αρώματα πυρηνόκαρπων και φλούδας πορτοκαλιού. Μέτριο σώμα, απολαυστική γεύση και επίγευση γεμάτη φρεσκάδα. • 12,20 €

ΜOΣΧATO NATURE SELECTION

Καρλόβασι, Σάμος Νόπερα Οινοποιητική / Μοσχάτο (μικρόρωγο) / 2018
Tο ορεινό, βιολογικά καλλιεργημένο αμπελοτεμάχιο Ακαμάτης της Σάμου δίνει αυτό το εξαιρετικό δείγμα μικρόρωγου Μοσχάτου, με νεύρο και φρεσκάδα (φυσικό pH 2,80) που σπουδαία διεθνή λευκά κρασιά θα ζήλευαν. Ήπια οινοποίηση, ζύμωση και ωρίμαση σε γαλλικά δρύινα βαρέλια και το αποτέλεσμα, ένα εξαιρετικό λευκό που δείχνει να έχει χρόνια εξέλιξης. • 24,10 €

ΤΣΑΟΥΣΙ 

Ληξούρι, Κεφαλονιά Oινοποιείο Σκλάβου / Τσαούσι / 2017 Ο μοναδικός Ευρυβιάδης Σκλάβος, με το προσωπικό του οινοποιητικό στιλ, φημίζεται για την ανάδειξη των τοπικών ποικιλιών της Κεφαλονιάς. Αυτή τη φορά μάς συστήνει τη σπάνια ποικιλία Τσαούσι, από τη χερσόνησο της Παλικής. Αρώματα τροπικών φρούτων, χαμομηλιού, λεμονανθών και νότες ορυκτότητας. Στόμα λιπαρό, με τραγανή οξύτητα και μακρά επίγευση. • 21,20 €

ΑΣΥΡΤΙΚΟ MAISON VITICOLE

Γιαννιτσά, Πέλλα Κτήμα Λίγα / Ασύρτικο / 2018 Η οικογένεια Λίγα εφαρμόζει φυσική αειφόρο καλλιέργεια (Mashanobu Fukuoka), αφήνοντας ουσιαστικά τη φύση να ισορροπήσει από μόνη της. Τα κρασιά τους, αποκλειστικά από γηγενείς ποικιλίες, έχουν μοναδικό χαρακτήρα. Κλήματα 15 ετών σε αργιλοπηλώδη και ασβεστολιθικά εδάφη, ζύμωση σε ανοξείδωτες δεξαμενές και ωρίμαση σε παλαιά δρύινα βαρέλια. • 21,20 €

ΜΑΛΑΓΟΥΖΙΑ ORANGE ΤΑΤΣΗ 

Γουμένισσα, Κιλκίς Κτήμα Τάτση / Μαλαγουζιά / 2016 Οι αδελφοί Τάτση εφαρμόζουν από το 2002 βιοδυναμικές πρακτικές στην καλλιέργεια και ελάχιστες παρεμβάσεις στην οινοποίηση. Βαθύ ροδακινί χρώμα και συμπυκνωμένα αρώματα εσπεριδοειδών, πυρηνόκαρπων, με ανθικές νότες. Στο στόμα συνεχίζεται η ίδια συμπύκνωση, με ισορροπημένη οξύτητα, διακριτικές τανίνες και πληθωρική αίσθηση φρούτου σε μαρμελαδένια μορφή. Εντυπωσιακή επίγευση μελιού και αποξηραμένων βοτάνων. • 23,30 €

YELLOW

Κορωπί, Αττική Οινοποιείο Νικολού / Σαββατιανό / 2018  Τολμηρή προσέγγιση του Σαββατιανού από τον καθηγητή Οινολογίας Βασίλη Νικολού, από παλαιό αμπέλι 60 ετών, με απόδοση 300 κιλά/στρέμμα. Υπερώριμα σταφύλια με τρύγο στα μέσα Σεπτέμβρη, ζύμωση και ωρίμαση σε βαρέλια (δρύινα και ακακίας). Πλούσιο και σύνθετο άρωμα τροπικών και πυρηνόκαρπων φρούτων, φλούδας εσπεριδοειδών με νότες γλυκών κουταλιού, με ένταση και διάρκεια. Καλό σώμα, πλούσια γεύση και μακρά επίγευση με βοτανικές νύξεις. • 18,50 €

MOV

Θηραμόνα, Κεφαλονιά Petrakopoulos Wines / Μαυροδάφνη / 2017 Ο Νίκος Πετρακόπουλος έχει ρίζες από την Κεφαλονιά (οικογένεια Μελισσηνών), με την αμπελοκαλλιέργεια και το κρασί να αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της οικογενειακής παράδοσης. Η Μαυροδάφνη Mov προέρχεται από ένα γέρικο, προφυλλοξηρικό αμπέλι με αργιλοαμμώδες έδαφος. Εξαιρετικά χαμηλή στρεμματική απόδοση, φυσική οινοποίηση και παραμονή σε παλαιάς χρήσης γαλλικά δρύινα βαρέλια για δύο χρόνια. Συνολική παραγωγή 800 φιάλες. • 45,70€

ΦEΛΛΟΗ

Άνω Διακοπτό, Αχαΐα Οινοποιείο Τετράμυθος / Μαυροδάφνη – Μαύρο Καλαβρυτινό – Αγιωργίτικο / 2016  Περιορισμένης κυκλοφορίας ερυθρό από την αρχαία Φελλόη, οικισμό που ο Παυσανίας χαρακτήριζε «επιτήδειο εις την φύτευσιν της αμπέλου». Οι τρεις ποικιλίες είναι φυτεμένες σε ένα αμπέλι τριών στρεμμάτων, τρυγιούνται μαζί και συνοινοποιούνται. Αρωματικό προφίλ λεπτών ανθέων και ξηρών αρωματικών βοτάνων, νύξεις άγριου τσαγιού και φρούτων του δάσους. Γεύση ισορροπημένη, με ένταση, φρεσκάδα, δαντελένιες τανίνες και μακρά επίγευση. • 25,90 €

ATMΟSPHERES

Val de loire, Γαλλία Domaines Landron / Folle Blanche – Pinot Noir – Chardonnay / NV
Ο Jo landron είναι ένας γνήσιος Γαλάτης στην οινική ζώνη Muscadet, ο οποίος αγαπά παράφορα το αμπέλι και ακολουθεί πιστά βιοδυναμικές πρακτικές. Τα κρασιά του χαρακτηρίζονται από νεύρο, φρεσκάδα και ιδιαίτερη επίγευση αλμύρας. Το πολυποικιλιακό αυτό αφρώδες έχει ωραία αρώματα ζύμης κι έχει ενδιαφέρον το ότι η βασική ποικιλία (Folle Blanche) είναι μία από τις επιτρεπόμενες στο Armagnac και στο Cognac. • 19,00 €

CHÂTEAU DE LA MIRANDE PICPOUL DE PINET
Languedoc, Γαλλία Château de la Mirande / Picpoul de Pinet / 2018  Το Château de la Mirande βρίσκεται στη νότια Γαλλία, με την ιστορία του κτήματος να ξεκινά το 1850, ενώ φημολογείται πως τα πρώτα κτίρια είναι από την εποχή του Καρλομάγνου (8ος αιώνας μ.Χ.). Ο Joseph Albajan θεωρείται ο «Πάπας του Picpoul», της λευκής ποικιλίας που σχεδόν εξαφανίστηκε από τη φυλλοξήρα, με τη χαρακτηριστική κοφτερή οξύτητα. Σήμερα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ποικιλία στα wine bars του Λονδίνου. • 11,40 €

VIEILLES VIGNES DE SYLVANER

Alcace, Γαλλία Domaine Ostertag / Sylvaner / 2017 Ο André Ostertag είναι ένας πρωτοπόρος οινοποιός, που άλλαξε τους παραδοσιακούς τρόπους καλλιέργειας και οινοποίησης στην περιοχή της Αλσατίας και καθιέρωσε ένα στιλ κρασιών που τον χαρακτηρίζει απόλυτα. Η πρότασή του από Sylvaner έχει κρυστάλλινο χρώμα, μύτη γεμάτη φρεσκάδα, με κυρίαρχα τα λευκά άνθη και τα τροπικά φρούτα. Στόμα ευχάριστο και φίνο, με αισθητή οξύτητα και επίγευση με διάρκεια. • 20,20 €

VOUVREAU LA DILLETTANTE

Val de loire, Γαλλία Domaine Catherine & Pierre Breton / Chenin Blanc / 2017
Οι αμπελώνες και τα κρασιά της κοιλάδας του Λίγηρα είναι ένα ατελείωτο μωσαϊκό από ποικιλίες σταφυλιού και τύπους κρασιών. Μία από τις κορυφαίες λευκές ποικιλίες σταφυλιού στην περιοχή είναι το Chenin Blanc. Η Catherine και ο Pierre, προερχόμενοι από τέσσερις γενιές οινοποιών στο χωριό Vouvray, συνεχίζουν την οικογενειακή φιλοσοφία, που πηγάζει από την αγάπη για τη γη και τον σεβασμό στη φύση. • 21,80 €

SAVAGNIN OSTREA VIRGULA

Arbois, Γαλλία Domaine Des Cavarodes / Savagnin / 2014 Η οινική ζώνη του Jura –μια στενή λωρίδα γης ανάμεσα στη Βουργουνδία και την Ελβετία– παραμένει σχεδόν άγνωστη στους Έλληνες οινόφιλους. Ο Etienne Thiebaud, αφού εργάστηκε επί σειρά ετών στο φημισμένο Domaine de la Tournelle, ίδρυσε το 2007 το Domaine des Cavarodes. Φημισμένη ποικιλία της περιοχής είναι το Savagnin, από την οποία προέρχονται και τα διάσημα Vins Jaunes (κίτρινα κρασιά). • 35,40 €

SYRAH ROSA

Toscana, Ιταλία Stefano Amerighi / Syrah / 2018 Το οινοποιείο του Stefano Amerighi βρίσκεται στην ανατολική Τοσκάνη (Cortona), περιοχή με οινική ιστορία που χρονολογείται από τον 5ο αιώνα π.Χ. Παράγει δύο εξαιρετικά ερυθρά, Sangiovese και Syrah, ετικέτες που το καταξίωσαν ως ένα από τα σημαντικότερα νέα πρόσωπα του ιταλικού κρασιού. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η ροζέ εκδοχή του Syrah, για την αρωματική φινέτσα και τον γευστικό πλούτο. • 22,70 €

POMPOLS

Val de loire, Γαλλία Nicolas Reau / Cabernet Franc / 2015 Τα ερυθρά κρασιά που παράγονται στην Anjou προέρχονται κυρίως από Cabernet Franc. Ο Nicolas Reau ξεκίνησε σπουδές πιάνου, όμως τον κέρδισε η αμπελοκαλλιέργεια! Το Pompois προέρχεται από αμπέλι 50 ετών κι έχει άριστη συμπύκνωση, αρωματική πολυπλοκότητα, είναι ελαφρά τανικό, με υψηλή οξύτητα, βοτανικό χαρακτήρα, νύξεις καπνού και δέρματος. Μακρά, μπαχαρένια επίγευση• 28,40 €

MONKEY GONE TO HEAVEN

Swartland, Νότια Αφρική Testalonga / Mourvedre / 2018 Στη συντηρητική Νότια Αφρική, όπου η βιώσιμη καλλιέργεια θεωρείται ριζοσπαστική, ο Craig και η Carla Hawkins εφαρμόζουν βιοδυναμικές μεθόδους, προκαλώντας αμηχανία στην τοπική βιομηχανία κρασιού. Το ρωμαλέο, τανικό και ελαφρώς πικάντικο Mourvedre αποτελεί μία εκ των κορυφαίων προτάσεων του κτήματος. Η δε ετικέτα του είναι εμπνευσμένη από το ψυχεδελικό φεστιβάλ Burning Man. • 43,00 €

Posted on

Generation Z takes over Nemea | by T. Kartali & P. Katsatou #issue 14

Photography by Yiorgos Kaplanidis

They are part of the demographic that, among other things, grew up taking the internet for granted. They talk and write using a language all their own, causing us older folk to regard them with admiration and a touch of wonder.

This particular group of young people, however, have one other thing in common; They have common roots, share the same home region, and have all grown up in and around wineries and vineyards. Wine has always been a part of their life, and they all decided to take on what their parents had built so painstakingly, and to keep pushing forward with it. Oenologists, communications officers, hr executives and marketing directors, many with a background of studies abroad  they are living proof that winemaking isn’t a simple undertaking. It’s a complex, collective profession that combines the knowledge of people from a range of specialties. These young professionals all agree that such collaborative knowledge is a necessary ingredient for success; They also agree that, in order to compete in the international market, Nemea is a brand that will need the combined efforts of a number of people dedicated to realizing their vision. This particular group became close when they participated in the Great Days of Nemea event and realized they all had the same goal in mind: to introduce their wines to the world. In the course of our interview, we were pleased to discover a new generation lucky and gifted enough to build upon the experiences of their elders, imbuing the wine world with fresh aromas and, above all, to speak in wine terms, with substance.

Dimitris Skouras

Dimitris Skouras

Dimitris Skouras’ family history could have been a daunting burden. After all, when your father is George Skouras, one of Greece’s most successful winemakers and an extremely active member of the winemaking community, your life is unlikely to be simple. However, Dimitris seems to have a clear view of where he’s heading, and has only the nicest things to say about his father and their working relationship. “It really is a good partnership,” dimitris explains, ”mainly because we both like to talk things through. We’ll discuss everything, what we like, what we don’t, and often we’ll find a happy medium. Sometimes his experience is invaluable, other times a more youthful perspective is needed. I have only ever bottled one wine on my own, an Assyrtiko made exclusively for exportation to America, but I did lend a hand in producing all of last year’s wines. There’s nothing I want to change, and if there were, it would only be minor details.” The family’s winery is open to visitors, and produces about 800,000 bottles a year. Once dimitris’ sister finishes her marketing studies, she will take up a position in the family business as well. dimitris already has an impressive resume considering his age, and gained experience by working at large wineries. “Until my junior year in high school, I didn’t know what I wanted to do. I continued my French studies and went to France to study oenology. I studied viticulture and oenology at bTS, a school that focuses on practical learning, which helped me immensely. I did my Master’s in Montpellier, while taking every opportunity to gain handson experience. I worked the vintages and vineyards of some of the biggest wineries, among them la Fleur Petrus. I acquired practical experience by working at Sigalas in Santorini, at gentilini in Cephalonia and in the Napa Valley in California.” He delayed his return to greece, he says, as much as possible because he wanted to collect as many experiences as he could. his ultimate goal is to be involved in every aspect of winemaking, from production and wine tastings to traveling abroad to promote his family labels. “I don’t believe Nemea is the Tuscany of greece,” dimitris says, ”but I do think greece will finally gain recognition, and within the next few years. There are so many people abroad who are passionate about greece. The visiting tourist won’t remember the local wine or the fried squid; they’ll remember that they enjoyed that meal at a taverna by the water’s edge under the sun and the blue sky; that is the Greek experience we should be selling.”

Athena Lafazani

Athina Lafazani 

The Lafazanis family has been in the wine business in Greece for 73 years, since 1946, when Vasilis Lafazanis came over from Asia Minor and settled in Piraeus. both his sons started working with wine from a young age. Initially, the winery was established in Magoula – this property now belongs to Athena’s uncle – but in 1993, Athena’s father transferred his operations to Nemea. He did this because of his great love for the Agiorgitiko variety, a feeling he’d had since his university days studying chemistry. In moving to Nemea, he became one of the first non-locals to involve himself in the area’s winemaking. Over the following years, the vineyard grew to 200 acres, and production shifted towards the distillation of spirits, which now makes up a large part of the company’s output. “My brother and I,” says Athena, ”are the third generation of winemakers. My father used to do everything on his own, so he’s been through all the stages of production. My parents have done a lot and I appreciate it, but it’s my generation’s responsibility to take the next step, which primarily involves increasing our prominence abroad. I got into the business five years ago when I graduated from the Athens University of Economics and Business, and I’ve taken on the responsibility for the company’s administration and marketing.” Athena deals with sales and distribution, but her main focus is on their brand image abroad. Nestor Wines was a recent addition to the company, increasing production to 1.2 million bottles a year, and the company currently exports to Europe, the united States and Australia. despite these exports however, there is a feeling that Greek wine is not properly marketed abroad.“I don’t know if it’s the wine itself or the Greek mentality, because I see this in the food industry as well,” argues Athena. “I believe it has to do with our inability to properly grasp the idea that we do something well enough to export it. Isn’t that the same problem we have with our tourism industry? I also believe we lack unity. We need to be promoting greece, and not greek wine. That’s the only way we’ll succeed. There’s little point going abroad to separately promote the Lafazanis Winery or the Skouras Estate  we need to promote greek wine and greek varieties. It’s good that we’re showcasing Assyrtiko, but if that’s the only variety we take abroad, it won’t be enough; the market will get saturated. We need to market Agiorgitiko as well, particularly since Nemea is greece’s largest wine production region,” she says.

Andriani Tselepou

Andriani Tselepou

Andriani, who studied in greece and london, is involved in the communications and marketing activities for her family’s winemaking business. But since it’s always a good idea in such roles to be informed about as many areas as possible, she works in production, too. Her calm demeanor not quite concealing her enthusiastic nature, Andriani’s eyes light up when she says that her brother is in New Zealand at the moment and that she’s jealous, before going on to speak of her decision to join the family business. “My father’s very lively personality made me hesitate a bit before my decision to enter the winemaking business,” Andriana says. ”But since I started working with him this past year, my impression of him has changed. I realize that my father gave us and continues to give us plenty of room for selfexpression. Nonetheless, it’s a fact that this business is the result of my father’s vision, and it’s very important for me to have him close by and be able to ask for his advice. The difference I see between my generation and the previous one is that mine has become more extroverted, particularly because we use new media technologies as work tools. both my brother and I aim to promote the wine tourism industry. We have great faith in it, and believe that it can contribute to the survival of a business.” In recent years, Tselepos Winery has seen further development, teaming up with Amphora, a Chinese investment company, to build a bioclimatic winery facility that will be open to the public. “What’s really important,” Andriani says, ”is that all of us from Nemea go abroad united, because Nemea is a very strong brand. I truly believe that, and we have platforms to get that message out. Social media plays a huge part in branding and marketing; Customers can get a clear idea of the products they’re buying, and we have a great tool that allows us to stay in contact with them, especially if they are abroad. In this way, we can communicate directly with them. Although our father still has no idea how social media works.”

Vasiliki Palivou

Vasiliki Palivou

Vasiliki Palivou has definitely inherited her father’s energy and enthusiasm. It’s because they’re so much alike, she says, that they disagree with each other so often and push each other’s buttons, but it’s also the reason why they love each other so much. However, it’s their common vision that makes them such ex- cellent business partners. “Pretty much all the families in Nemea,” Vasiliki says, ”are involved with wine, one way or another. Our parents got into the business in 1995, bottling wine. My father was a vine grower; he believes wine is created in the vineyard. Gradually, our business grew and we opened our winery to the public. In 1999, my father had told my mother that one day people would pay to visit our winery, and she’d all but laughed in his face. Two years later, we were getting twenty thousand visitors annually. We believe wholeheartedly in wine tourism.” Wine is in Palivou’s blood. ”Basically, my sister and I grew up in the winery. Since we lived there, we were always helping out with the work  the only difference is that now we’re following a schedule.” Vasiliki began studying business administration but soon switched her educational focus. She went to Athens to study interior design and then returned to Nemea to take on several responsibilities at the winery. She handles office administration, communication, and accounting, and is also responsible for the winery’s wine tourism, which is her favourite thing about the job. In her opinion, Nemea could become the #1 wine tourism destination in Greece because of its proximity to Athens, but work needs to be done.“In addition to an archaeological museum and an ancient stadium, the Nemea region boasts 13 villages, each one interesting in its own way. Having, on top of that, a number of wineries open to the public makes it an ideal region for wine tourism. However, it lacks much of the necessary infrastructure, such as hotels and restaurants, needed to develop and maintain such an industry. We need to convince the locals that Agiorgitiko is a brand that could radically improve and benefit the entire region. We have, for instance, 400 coffee houses which, if turned into rooms to let, could accommodate tourists. I think my generation is well aware of the infrastructure problem and I believe that, with the experi- ence and the guidance of our elders, we can turn things around.”

Sotiris Aivalis

Sotiris Aivalis

Sotiris’ father, in addition to being passionate about the vineyard, is also very knowledgeable about it, and before long the Aivalis winery became a reality. Until 2012, Christos did everything at the winery by himself, but things are different today. Sotiris studied oenology in Burgundy, and then went on to participate in seminars in Dijon. In 2013, Sotiris took on the family business, leaving his father to focus on the communications side of the business, for which he has a natural gift. Sotiris will never forget the first wine he bottled. ”We went out to the vineyard really early one morning, picked off a single grape and squeezed it. The juice was so dense that it dyed the rocks on the ground. That’s how the 2014 vintage was born, with the deux dieux 2016 following shortly after. It might seem that things have changed since my studies in burgundy, what with all the new pathways it’s opened up for me. But it’s not all change: I’m in absolute agreement with my father’s philosophy that, to make a big red wine, you must really work the vine, and that’s what I am trying to do.”Every year the Aivalis winery produces about 50,000 bottles and it is Sotiris’ goal to use his wines to showcase the various terroirs. “Let’s not forget that we have 13 generations of French winemakers to contend with,” he says, adding that he thinks it will be a long time before Greece is finally able to erase the ”Greek Moussaka” image from people’s minds and make them take the nation’s cuisine and its wines seriously.

 

INFO

ARCHAEOLOGICAL SITE
AND MUSEUM OF NEMEA
Visit the archaeological site of Ancient Nemea, including the Temple of Zeus, the ancient stadium and the site’s wonderful museum.

ANCIENT MYCENAE (25 km*)
Tour the ruins of the greatest city of the Mycenaean civilization, which played a vital role in the development of classical Greek culture.

ANCIENT CORINTH /ACROCORINTH
(31 km*)
Corinth was an important city in ancient greece, and it also played a major role in the missionary work of the Apostle Paul; he lived and preached here for 18 months.

EPIDAURUS THEATER (68 km*)
This is one of the most extensive sacred sanctu- aries in ancient greece. The temples, athletics facilities, theatre, baths, and other structures were built in an elevated valley surrounded by mountains.

STYMPHALIA (28 km*)
Visit lake Stymphalia and the Environmental Museum of Stymphalia.

NAFPLIO (40 km*)
Discover Palamidi Castle, the Fortress of Bourtzi and the National Gallery of Nafplion.

CORINTH CANAL (42 km*)
Admire this great achievement of human technology and engineering and take in some amazing views.

Wine and Food

BEST LOCAL FOOD / INGREDIENTS: • Extra virgin olive oil
• Kalamata olives
• Lemons and oranges

• Raisins, currants and vinegar
• Eggplants (especially Tsakoniki),

tomatoes
• Roosters and rabbits
• Orange-flavored sausages • Kagianas omelet (with tomatoes and cured pork) • Artichokes

A SELECTION OF NEMEA WINES TO TRY:

• Aivalis, Nemea
• Gaia Estate, Nemea
• Skouras Grand Cuvee Nemea

• Mitravelas Estate Agiorgitiko, Nemea • Tselepos ‘Driopi’ Classic, Nemea
• Palivou Estate Terra Leone Ammos

Reserve, Nemea
• Semeli Reserve, Nemea
• Cavino Nemea Reserve, Nemea
• Nemeion Estate ‘Hgemon’ Sovereign

Grande reserve, Nemea
• Lantides Nemea
• Papaioannou Terroir, Nemea • Lafkiotis Agionymo, Nemea

Posted on

LOIRE | του Γρηγόρη Μιχαήλου, DIP WSET #13

Ταξίδι στην καρδιά της Γαλλίας

Κλασικό κάστρο μέσα στον Αμπελώνα.

Τυλιγμένος σφιχτά με το κασκόλ μου και έχοντας κατεβάσει τον σκούφο μου μέχρι τα αυτιά, βγήκα από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Angers, έτοιμος να αντιμετωπίσω το τσουχτερό κρύο, για το οποίο όμως ήμουν καλά προετοιμασμένος. Άλλωστε ο Γιάννης, που είχε ταξιδέψει ξανά τέτοια εποχή στον Λίγηρα, με είχε προειδοποιήσει ξεκάθαρα για το τι θα αντιμετώπιζα Φλεβάρη μήνα στην καρδιά αυτού του βορινού αμπελώνα της Γαλλίας, σχεδόν στα όρια της αμπελοκαλλιέργειας της Ευρώπης. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη… Επέστρεφα μέσα στο καταχείμωνο στον αγαπημένο μου Λίγηρα, έτοιμος να γεμίσω εικόνες από αμπέλια, η ομορφιά των οποίων κάλλιστα θα μπορούσε να συγκριθεί με πίνακες ζωγραφικής, και μοναδικά κάστρα, που μοιάζουν λες και έχουν βγει από τα πιο όμορφα παραμύθια. Μια σπουδαία οινική περιοχή που παράγει ασταμάτητα κρασί για αιώνες, δίχως όμως να διαθέτει ίχνος από τον ελιτισμό των σπουδαίων Bordeaux ή των κορυφαίων εκφράσεων της Βουργουνδίας.

Σκεφτόμουν τα λόγια του Bernard Baudry, παραγωγού του Chinon AC, ίσως της σημαντικότερης ερυθρής ονομασίας προέλευσης του Λίγηρα, σχετικά με την αντίληψη του Γάλλου καταναλωτή για τα κρασιά της περιοχής του. Οι Παριζιάνοι λατρεύουν τα κρασιά Chinon και συχνά θα τα επιλέξουν για να συνοδεύσουν το φαγητό τους στα κουκλίστικα μπιστρό της πρωτεύουσας, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Ποτέ όμως δεν θα περίμεναν να πληρώσουν ένα premium αντίτιμο γι’ αυτά. «It’s just a petit Vin de Loire» στο μυαλό τους και αντίστοιχα petite περιμένουν να είναι και η τιμή του. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι προσανατολισμένοι στην ποιότητα παραγωγοί του Λίγηρα όσον αφορά το perception των κρασιών τους. Λίγες στιγμές αργότερα, έβγαζε από το κελάρι του με ευλάβεια μια φιάλh προερχόμενη από το σπουδαιότερο αμπελοτόπι του, το La Croix Boissée, σε μια αμφιθεατρική πλαγιά με τα αμπέλια φυτεμένα πάνω στον χαρακτηριστικό λευκό ασβεστόλιθο (tuffeau), εσοδείας 1997. Με την ίδια ευκολία που ένα Chinon μπορεί να σερβίρεται by the glass για να ξεδιψάσει τους Παριζιάνους κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, μπορεί και να παλαιώσει για μία 20ετία, προσφέροντας σπάνια επίπεδα απόλαυσης και μεγαλείου στον τυχερό που θα έχει την τύχη να το δοκιμάσει. Διάφορες τέτοιες σκέψεις περνούσαν από το μυαλό μου περπατώντας με γοργό βήμα προς το κατάλυμα που θα με φιλοξενούσε και το οποίο ευτυχώς δεν απείχε πολύ μακριά από την έξοδο του σταθμού. Αυτή ήταν για μένα η πραγματική μαγεία του Λίγηρα… Από το εξωτικό Jasnieres μέχρι το παραμυθένιο Chinon και από το αριστοκρατικό Vouvray μέχρι το μικροσκοπικό Reuilly και το μυθικό Sancerre, σε εκείνο το πρώτο μου ταξίδι είχα δοκιμάσει κρασιά, είχα συναντήσει ανθρώπους και είχα περπατήσει σε αμπέλια την «ομορφιά» των οποίων δεν έβρισκα λόγια να περιγράψω. Ένα μοναδικό «σκηνικό» που δεν είχα βιώσει σε καμιά άλλη περιοχή του πλανήτη. Και επιπλέον, μια περιοχή στην οποία ακόμα συναντάς παθιασμένους vignerons και όχι super 1stars παραγωγούς ή απρόσωπους πολυεθνικούς κολοσσούς.

Saumur Chateau

Η κοιλάδα του Λίγηρα

«Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος»…

Και τα συνολικά 629 μίλια του μεγαλύτερου ποταμού της Γαλλίας κάνουν την ατελείωτη διαδρομή ανάμεσα στους αμπελώνες του μια αξεπέραστη εμπειρία. Από τις ακτές του Ατλαντικού μέχρι και την περιοχή των Κεντρικών Αμπελώνων (Upper Loire), που αποτελούν και το ακριβές γεωγραφικό κέντρο ολόκληρης της Γαλλίας, θα συναντήσετε μια σχεδόν ενιαία αλυσίδα σπουδαίων οινικών περιοχών με έναν πλουραλισμό διαφορετικών στιλ κρασιών, που όμοιό του δεν θα βρείτε πουθενά αλλού στον πλανήτη. Pouilly Fumé, Sancerre, Vouvray, Chinon, Savennieres, Coteaux du Layon, αλλά και Muscadet, Reuilly, Jasnieres, Saumur Champigny, Bourgueil, Montlouis-sur-Loire, αποτελούν τη χαρά της ανακάλυψης για κάθε οινόφιλο. Στον Λίγηρα θα έρθετε «αντιμέτωποι» με μυριάδες ποικιλίες και στιλ κρασιών. Τα λευκά, λόγω της δροσιάς του κλίματος, έχουν την πρωτοκαθεδρία, με την περιοχή να παράγει περισσότερο λευκό κρασί από οποιονδήποτε άλλο αμπελώνα της Γαλλίας. Ενώ στα αφρώδη μόνο η Καμπανία με τις φημισμένες της Σαμπάνιες καταφέρνει να ξεπεράσει τον Λίγηρα σε παραγωγή. Εδώ σίγουρα θα ερωτευτείτε ξανά το Sauvignon Blanc. Στο κλασικό του «σπίτι», στην περιοχή των ονομαστών Κεντρικών Αμπελώνων, προβάλλει την ορυκτή του διάσταση, με αυστηρές, φίνες γραμμές και αιθέρια φυτικότητα, ικανή να απογειώσει τη θεϊκή γεύση των τοπικών κατσικίσιων τυριών. Μια εμπειρία πραγματικά «to die for», όταν βρεθείτε στο μικροσκοπικό χωριό Chavignol με τις δεκαπέντε οικογένειες μόνιμων κατοίκων. Αν αναρωτιέστε για την τοπική οικονομία του Chavignol, οι δεκατέσσερις οικογένειες ζουν παράγοντας το πιο φημισμένο κατσικίσιο τυρί του Λίγηρα, το Crottin de Chavignol, και η μία που απομένει δημιουργεί συναρπαστικά κρασιά ονομασίας προέλευσης Sancerre. Η πραγματική όμως ποικιλία-σταρ του Λίγηρα είναι το Chenin Blanc. Σαφέστατα αδικημένο σε επίπεδο αναγνωρισιμότητας και αποδοχής, με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του που φέρνει μνήμες από ανανά, τσάι βοτάνων, τζίντζερ, μέλι, λουλούδια και νοτισμένο άχυρο ή έστω βρεγμένο μαλλί, αν προτιμάτε, παράγει μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά και «κοφτερά» λευκά κρασιά του πλανήτη. Από τα συνήθως ξηρά έως το κόκαλο, οξειδωτικά –συχνά πυκνά– Savennieres μέχρι και τα πληθωρικά γλυκά Quarts de Chaume, ποιότητας grand cru, στην απέναντι όχθη του ποταμού δεν θαυμάζεις μόνο την ποικιλομορφία του στιλ μέσα σε μόλις λίγα χιλιόμετρα. Είναι η χειρουργικής ακρίβειας οξύτητα, κοφτερή σαν νυστέρι, που διαπερνά τον ουρανίσκο σου, χαρίζοντας συγκλονιστικά επίπεδα ισορροπίας στα γλυκά κρασιά, και βοηθάει ακόμα και τα ξηρά Chenin Blanc ενός προηγούμενου αιώνα να φτάσουν χωρίς ίχνος κόπωσης στο ποτήρι μετά από 20++ χρόνια αναμονής στο κελάρι.

«Ο Λίγηρας δεν κάνει για κόκκινα κρασιά…» Θα μπορούσα να συμφωνήσω απόλυτα, αν προτιμούσα να πίνω νεοκοσμίτικες βόμβες φρούτου, υπερσυμπύκνωσης και πληθωρικότητας… Αλλάξτε λοιπόν ρότα προς άλλη γη και άλλα μέρη, εκτός κι αν το άκουσμα λέξεων όπως κομψότητα, αιθέριος χαρακτήρας, φρεσκάδα και φινέτσα κάνουν την καρδιά σας να σκιρτά. Στις οριακές κλιματικές συνθήκες του Λίγηρα το Cabernet Franc πραγματικά απογειώνεται, πάλλεται από φρεσκάδα, ξεχειλίζει από αρώματα κόκκινων κερασιών και φραμπουάζ, πάντα όμως σε μια ευγενή κόντρα με γήινες και φυτικές νότες, που θυμίζουν πράσινη πιπεριά, φαρμακευτικά βότανα, αλλά και αρώματα ταμπάκο και καπνού. Αν αναζητάτε κρασί για εκείνο το πατέ αγριογούρουνου που τσεκάρατε τελευταία φορά στο delicatessen της γειτονιάς σας και αναρωτηθήκατε πόσο νόστιμο μπορεί να είναι, μην ψάξετε παραπέρα… Τα τρία αυτά «αριστουργήματα» δεν μπορούν, ωστόσο, να ολοκληρώσουν ένα παραμύθι που ξεδιπλώνεται σε πάνω από 480 χιλιόμετρα αμπελώνων, αλλά να αφηγηθούν μόνο ένα μικρό μέρος μιας υπέροχης ιστορίας. Melon de Bourgogne, Pineau d’Aunis,Gamay, Pinot Noir, Pinot Gris, Grolleau, Cabernet Sauvignon, Orbois και αρκετές ακόμα ποικιλίες έρχονται να συμπληρώσουν το περίτεχνο «ψηφιδωτό» της σπουδαίας αυτής υπόθεσης που λέγεται Λίγηρας. Ωστόσο, σε όλες αυτές τις ποικιλίες, σε όλα αυτά τα κρασιά, θα συναντήσετε πάντα έναν κοινό παρονομαστή: ξεχειλίζουν από πάθος, αγάπη, ενέργεια και εντάσεις. Έχουν ζωή μέσα τους, έχουν χαρακτήρα…

Αμπελώνας στην περιοχή του Λίγηρα.

Η διαδρομή στο όνειρο

«Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά, θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους».

Προσπαθώ να θυμηθώ πώς ένιωσα όταν μετά από αρκετά χιλιόμετρα διαδρομής στη γαλλική εξοχή πρωτοαντίκρισα τα αμπέλια του Chinon, που αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό εκείνης της διαδρομής… Από την πλαγιά του La Croix Boissée αγνάντευα τον παραπόταμο (Vienne) στο βάθος και άκουγα τις ιστορίες του Matthieu, γιου του Bernard Baudry, για την επιστροφή του στο Chinon μετά από περιήγηση σε φημισμένες οινικές περιοχές του πλανήτη. Με το χέρι μου θρυμμάτισα τον εύθρυπτο ασβεστόλιθο (tuffeau) από τον οποίο έχουν χτιστεί τα σπουδαία κάστρα του Λίγηρα και μπήκα στα σκαμμένα στο tuffeau σκοτεινά κελάρια με τις σταθερά ψυχρές θερμοκρασίες. Οι Baudry είναι οι μάγοι του terroir στο Chinon, διαθέτοντας αμπελοτόπια σε διαφορετικά εδάφη (στην πεδιάδα, στην πλαγιά και στο υψίπεδο πάνω από την πλαγιά), τα οποία καλλιεργούν οργανικά και αναδεικνύουν με single vineyard οινοποιήσεις. Στα χέρια τους το Cabernet Franc έχει πολλά διαφορετικά πρόσωπα. Άλλες φορές βελούδινο και κομψό, όπως στο Le Clos Guillot, άλλοτε δομημένο και γεμάτο, όπως στο Les Croix Boissée, άλλες φορές πιο άγριο και σφιχτό, όπως στο αγαπημένο μου Les Grezeaux. Αν δεν πιστεύετε στο terroir, ήρθε η ώρα να αλλάξετε θεό…

Τα κρασιά Chinon του Bernard Boudry και οι διαφορές τους ανάλογα με το έδαφος.

Ταξιδεύουμε ανατολικά προς το Vouvray και το οινοποιείο Champalou, για να συναντήσουμε την Catherine Champalou, τη Γαλλίδα μαμά που πάντα ήθελες να έχεις. Σικάτη, υπέρκομψη, γλυκύτατη, χαμογελαστή, με ντροπαλά αγγλικά και ερωτεύσιμη γαλλική προφορά. Η Catherine κουβαλάει μια σπουδαία ιστορία και, παρά το γεγονός ότι προέρχεται από οικογένεια οινοποιών, βρήκε την αντίδραση του πατέρα της στην απόφασή της να ασχοληθεί με το αμπέλι. Παρέα με τον σύζυγό της Didier αποφάσισαν να πάρουν μόνοι τους το ρίσκο, χτυπώντας την πόρτα του τραπεζίτη, χρόνια πριν, για να πάρουν δάνειο και να ξεκινήσουν δειλά δειλά το δικό τους οινοποιείο. Από τα 200+ πλέον στρέμματα αμπελώνων παράγουν ξηρά, ημίξηρα, γλυκά και αφρώδη Chenin Blanc με κομψότητα και ισορροπία. Το Le Portail είναι ένα παχύ, βαρελάτο, ώριμο Vouvray με μια απίθανα εξισορροπιστική οξύτητα, που χαρίζει φοβερό lift και φίνες γραμμές στο κρασί και σου δίνει την αίσθηση ότι δύσκολα θα το ακουμπήσει ο χρόνος. Ένα σπάνιο φαινόμενο για την περιοχή, η οποία, παρά τη γειτνίασή της με τα κορυφαία δάση δρυός της Γαλλίας, όπως το Nevers, το Alliers και το Troncais, σπάνια χρησιμοποιεί βαρέλι στα ανεξίτηλα στον χρόνο κρασιά της.

Domaine de Reuilly

Αλλάζοντας «γειτονιά» και περνώντας από την Touraine στους Κεντρικούς Αμπελώνες, το μικροσκοπικό Reuilly είναι ένα από τα καλά κρυμμένα μυστικά δίπλα στα φημισμένα Sancerre και Pouilly Fumé. Τα πλούσια σε απολιθώματα εδάφη του θυμίζουν το Chablis, χαρίζοντας χαρακτηριστική ορυκτότητα στα λευκά Sauvignon Blanc. Στο Reuilly το πάθος του denis Jamain τραβάει όλη την περιοχή από την αφάνεια… Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το «Sancerre των φτωχών», όχι όμως πια, χάρη στην εξωστρέφεια και στο ταλέντο του Denis, που έχει φτάσει μέχρι και τη Χαβάη για να πουλήσει τα εξαιρετικά Sauvignon του. Το ροζέ Reuilly που παράγει από Pinot Gris είναι σπανιότατο και νοστιμότερο από οποιαδήποτε Προβηγκία θα δοκιμάσετε, ενώ από το ιδιόκτητο δάσος του παππού του στις παρυφές της πόλης του Reuilly φτιάχνει τα βαρέλια που χρησιμοποιεί σε ορισμένα κρασιά του. Δεν θυμάμαι να έχω ακούσει ποτέ κάτι περισσότερο cool από το να έχεις στην ιδιοκτησία σου ένα δάσος δρυός.

Denis + Annes

Η τελευταία μέρα του ταξιδιού ήταν όλη αφιερωμένη στο Sancerre. Ένα απίθανο σκηνικό θεαματικών αμπελώνων σε διαδοχικούς λόφους, με κάποιες κλίσεις να κόβουν την ανάσα. Ξεκινώντας τη μέρα από το Henri Bourgeois και περπατώντας την ανηφόρα για το εντυπωσιακό ισοβαρικό οινοποιείο, η «καταραμένη πλαγιά» στα δεξιά (Les Monts Damnés) είναι αδύνατον να μην αιχμαλωτίσει τη ματιά σου, με την κλίση της να δημιουργεί σχεδόν ίλιγγο. Τα Sancerre του Bourgeois από τη συγκεκριμένη πλαγιά ανήκουν σε άλλη «πίστα», με χαρακτηριστικά ώριμο τροπικό φρούτο, αφού τα σταφύλια του Sauvignon Blanc «ψήνονται» λόγω της έντονης κλίσης, χαρίζοντας επιπλέον εντάσεις, δομή και το χαρακτηριστικό αποτύπωμα της ορυκτότητας, των πλούσιων σε θαλάσσια απολιθώματα ασβεστολιθικών εδαφών.

Η επόμενη στάση είναι στο μικροσκοπικό Sury-en-Vaux, ένα από τα χωριά της ονομασίας προέλευσης Sancerre, ήταν μια επιστροφή στον χρόνο. Ο Sebastien Riffault, ίσως ο πιο ιδιόρρυθμος και ιδιοσυγκρασιακός παραγωγός του Sancerre, σε κάνει να ξεχάσεις ό,τι είχες ακούσει μέχρι τώρα για τα κρασιά της περιοχής. Εκπρόσωπος της παλιάς σχολής, ο Sebastien ξεκαθάρισε από την αρχή ότι φτιάχνει κρασιά όπως ακριβώς ο παππούς του στην ίδια γη, 50 χρόνια πριν. Κρασιά φυσικής οινοποίησης, χωρίς καμιά παρέμβαση στο οινοποιείο, με γηγενείς ζύμες, χωρίς θειώδη και εφαρμόζοντας βιοδυναμική καλλιέργεια στο αμπέλι, από σταφύλια προσβεβλημένα σε μεγάλο ποσοστό από βοτρύτη, λόγω αργοπορημένου τρύγου. Τα κρασιά του Sebastien είναι γροθιά στο στομάχι, ένας καινούργιος κόσμος που απλώνεται μπροστά σου με αρώματα και γεύσεις που δύσκολα θέλεις να βάλεις ανάμεσα σε λέξεις. Λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο μακριά, στην άλλη πλευρά του χωριού, ο Vincent Gaudry υπήρξε ίσως ο πιο αινιγματικός, σχεδόν μεταφυσικός παραγωγός που έχω συναντήσει. Επίσης σπουδαίος εκπρόσωπος της βιοδυναμικής καλλιέργειας και ένα από τα πιο ανερχόμενα ονόματα του Sancerre, παράγει κρασιά που εξαφανίζονται αστραπιαία παρά τις δυσθεώρητες τιμές τους, σχεδόν πριν ακόμα κυκλοφορήσουν. Ο Vincent έδωσε μια σπουδαία «παράσταση», δεν απάντησε σε καμιά ερώτηση, υποστήριξε ότι δεν ακολουθεί καμιά συγκεκριμένη συνταγή, παρά μόνο εμπιστεύεται το ένστικτό του και αφουγκράζεται τις ανάγκες των κρασιών του. Και όμως, η ιδέα τού να αφήνεις τη φύση ελεύθερη να εκφραστεί, παρακολουθώντας διακριτικά και νιώθοντας αναπόσπαστο κομμάτι της, ήταν ίσως ό,τι πιο σπουδαίο άκουσα σε αυτό το ταξίδι. Όσο για τα κρασιά του; Μάλλον ό,τι καλύτερο έφερε στο διάβα μου ο Λίγηρας… g

Posted on

Στη σκιά του Ολύμπου | της Θ. Καρτάλη και Π. Κατσάτου #13

Απλωμένη στους πρόποδες του Ολύμπου, η αμπελουργική ζώνη της Λάρισας μας υποδέχθηκε μια παγωμένη μέρα του Φεβρουαρίου. Αφήνοντας πίσω μια κρύα και συννεφιασμένη Αθήνα, είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε νέους και δυναμικούς οινοποιούς που παράγουν κρασιά εξαιρετικής ποιότητας, τα οποία διακρίνονται εντός και εκτός Ελλάδος. Γνωρίσαμε από κοντά τη ζώνη της Ραψάνης, τη μικρότερη και νοτιότερη ζώνη ΠΟΠ παραγωγής Ξινόμαυρου, και μιλήσαμε με τους ανθρώπους που φαίνονται αποφασισμένοι να ξαναδώσουν στη ζώνη αυτή τη χαμένη της αίγλη. Μια περιοχή με μακρά αμπελουργική παράδοση, το νήμα της οποίας κόπηκε, για να το ξαναπιάσει στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η εταιρεία Τσάνταλη και να τη διασώσει από τον αφανισμό, και στην οποία δίνουν τώρα νέα πνοή παραγωγοί όπως ο Ντούγκος και ο Θυμιόπουλος, που με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον συμβάλλουν στην ανάδειξη του εξαιρετικού δυναμικού της. Ταξιδέψαμε και λίγο νοτιότερα, στον Τύρναβο, όπου είχαμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε τη Λημνιώνα, μια τοπική ποικιλία με πολύ μεγάλες δυνατότητες, όπως μας τη σύστησε το Κτήμα Ζαφειράκη. Στους πρόποδες του Ολύμπου και με θέα τον Πλαταμώνα γευτήκαμε τη ζεστή φιλοξενία της οικογένειας Κατσαρού, η οποία μοιράστηκε μαζί μας την ιστορία του γιατρού από τη Λάρισα που «έβαλε τα γυαλιά» σε πολλούς οινοποιούς. Πίσω στην πρωτεύουσα του θεσσαλικού κάμπου, μοιραστήκαμε ένα ποτήρι κρασί με τον πολυτάλαντο και ανήσυχο Αστέριο Γκανά, ιδιοκτήτη του wine bar Κλίμαξ, ο οποίος πρόσφατα βραβεύτηκε για την παραγωγή βουνίσιων βοτάνων, και συνειδητοποιήσαμε πόσα πράγματα συμβαίνουν εκτός των τειχών της πρωτεύουσας τα οποία συχνά αγνοούμε.

 

Στιγμιότυπο από τις οινοτουριστικές εξορμήσεις στην περιοχή.

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΣΑΝΤΑΛΗ

Όταν το 1991 ο Ευάγγελος Τσάνταλης αποφάσισε να επενδύσει στη Ραψάνη, η σημαντική αυτή ζώνη ΠΟΠ βρισκόταν στην απόλυτη παρακμή. Το οινοποιείο του συνεταιρισμού είχε περιέλθει στην Αγροτική Τράπεζα και στη ζώνη είχαν απομείνει μόλις 100 στρέμματα αμπελώνα. Η άφιξη ενός εκ των ιστορικότερων οινοποιείων της χώρας στην περιοχή οδήγησε σταδιακά στην αναβίωσή της, με αποτέλεσμα σήμερα η μικρότερη ΠΟΠ ζώνη της Ελλάδας, στην οποία συμμετέχει η ποικιλία Ξινόμαυρο, να φθάνει συνολικά τα 900 στρέμματα. Η εταιρεία Τσάνταλη αγόρασε το οινοποιείο του συνεταιρισμού, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό της Ραψάνης, και μετέτρεψε τα ήδη γνωστά κρασιά της περιοχής σε σήμα κατατεθέν της, με αποτέλεσμα πολλοί να θεωρούν την περιοχή συνώνυμη του Τσάνταλη. Παραμένοντας πιστό στην παράδοση που θέλει τις τρεις ποικιλίες Ξινόμαυρο, Κρασάτο και Σταυρωτό να συμμετέχουν ισομερώς στο blend της Ραψάνης, το οινοποιείο Τσάνταλη στήριξε τη φιλοσοφία της συνοινοποίησης, γεγονός που επιβλήθηκε άλλωστε και από τις μεικτές φυτεύσεις των τριών ποικιλιών στους παλαιότερους αμπελώνες της περιοχής. Η ζώνη χωρίστηκε σε τρεις υποζώνες, με την πρώτη να βρίσκεται σε υψόμετρο από 100 έως 250 μ., τη δεύτερη από 250 έως 500 μ. και την τρίτη από 500 έως 800 μ. Στην πρώτη περιλαμβάνονται οι νεότεροι αμπελώνες με ποικιλιακές φυτεύσεις, στην οποία παράγεται η λευκή ετικέτα της Ραψάνης, η πιο απλή εκδοχή της, με έξι μήνες παλαίωση σε δρύινα γαλλικά βαρέλια και έξι μήνες στη φιάλη. Η δεύτερη ετικέτα Ραψάνη Reserve παράγεται από αμπελώνες της δεύτερης ζώνης και παλαιώνει για δώδεκα μήνες στο βαρέλι και έναν χρόνο στη φιάλη, ενώ η τρίτη ετικέτα και η πιο σημαντική, Ραψάνη Grand Reserve, προέρχεται από τους υψηλότερους και παλαιότερους αμπελώνες της ζώνης, με διάρκεια παραμονής στο βαρέλι δεκαοκτώ μήνες και άλλο τόσο στη φιάλη. Οι αριθμοί όσον αφορά την παραγωγή είναι εντυπωσιακοί, καθώς από την πρώτη ετικέτα παράγονται περίπου 200.000 φιάλες ετησίως, ενώ οι άλλες δύο κυμαίνονται μεταξύ 15.000 και 20.000.

Τα κρασιά του οινοποιείου

Ραψάνη Απαλό ρουμπινί χρώμα. Αρώματα απο κόκκινο φρούτο με διακριτικές νότες ντομάτας, πατέ ελιάς, μπαχαρικών και βανίλιας. Στόμα στρογγυλό, αλλά χωρίς να λείπει η ένταση.

Ραψάνη reserve Βαθύ ερυθρό χρώμα. Αρώματα βατόμουρου και δαμάσκηνου με διακριτικές νότες καπνού, δέρματος και γλυκόριζας. Στόμα στρογγυλό και πλούσιο με ισορροπημένη οξύτητα και μεταξένιες τανίνες. Μακρά επίγευση.

Ραψάνη Grand reserve Βαθύ ρουμπινί χρώμα με μπορντό ανταύγειες. Στη μύτη κυριαρχούν αρώματα από ώριμο μαύρο φρούτο και ντελικάτη βανίλια, με φυτικές και γήινες νότες στο φόντο. Tο στόμα είναι ξηρό και πλούσιο με στιβαρές τανίνες, ενώ η ισορροπημένη οξύτητα δίνει φρεσκάδα στο φρούτο και στα γλυκά μπαχαρικά. Μακρύ και γενναιόδωρο σε γεύση τελείωμα.

Τρύγος – Λουίζα και Θάνος Ντούγκος

OΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΝΤΟΥΓΚΟΣ

Στη μαγευτική κοιλάδα των Τεμπών, περίπου μισή ώρα από το οινοποιείο του Τσάνταλη, βρίσκεται η «νέα γενιά» της Ραψάνης. Ίσως όμως όχι και τόσο νέα, αφού η οικογένεια Ντούγκου μπήκε δυναμικά στην παραγωγή το 1991, αλλά έχει παράδοση που πάει πολλά χρόνια πίσω. Ο Θάνος Ντούγκος θυμάται: «Η ιστορία ξεκινάει στις αρχές της δεκαετίας του ’50, όταν οι παππούδες Κωνσταντίνος και Θεόδωρος Κασσάρος, από την πλευρά της μητέρας μας, ίδρυσαν στη Λάρισα ένα από τα πρώτα φυτώρια αμπέλου της χώρας. Το φυτώριο αυτό πέρασε στα χέρια των θείων μου Γιάννη και Γιώργου, οι οποίοι ενέταξαν στην επιχείρηση και τον πατέρα μου το 1976. Εκείνος, όντας ανήσυχος και διορατικός, το 1983 άρχισε να οινοποιεί πειραματικά, παίρνοντας σταφύλια από αμπελουργούς-πελάτες του φυτωρίου μας. Το 1991, λοιπόν, παίρνει τη μεγάλη απόφαση να εγκαταστήσει τους δύο πρώτους αμπελώνες στον Όλυμπο, εντός της ζώνης του ΠΟΠ Ραψάνη». Σήμερα –παρά την έντονη παρουσία του στη δουλειά, ασχολείται κυρίως με την άλλη δουλειά της οικογένειας, το φυτώριο– το έργο του συνεχίζουν τα παιδιά του, Θάνος (γεωπόνος) και Λουίζα (χημικός οινολόγος). Η τρίτη κόρη επέλεξε να ακολουθήσει άλλη καριέρα. Από πιτσιρίκια μπολιάστηκαν με την αγάπη για το αμπέλι, αφού αγαπημένη ασχολία τους ήταν να μαζεύουν σταφύλια και να τα πατάνε. Ο τρόπος που μιλάνε μαρτυρεί ότι ο ένας συμπληρώνει τον άλλον και ότι ο ένας δεν μπλέκεται στα πόδια του άλλου. «Ας πούμε ότι η Λουίζα είναι πιο πολύ στα μέσα και εγώ πιο πολύ στα έξω», μας λέει ο Θάνος Ντούγκος γελώντας. «Δηλαδή στη Λουίζα δεν αρέσουν αγορές, πωλήσεις. Για να λάβει την απάντηση από τη Λουίζα ότι «έχει στο αίμα του το PR και είναι πολύ καλός σε αυτό. Εγώ είμαι πολύ καλή στην οργάνωση, να βάζω σε πρόγραμμα τις δουλειές που πρέπει να γίνουν – και με τα οικονομικά είμαι καλή. Το καλό είναι ότι μεταξύ μας έχουμε ξεκαθαρίσει ποιος κάνει τι. Εγώ δεν εμπλέκομαι στις αγοραπωλησίες και ο Θάνος δεν ασχολείται με τα οικονομικά. Αλλά δεν παίρνουμε καμία σοβαρή απόφαση χωρίς να μιλήσουμε μεταξύ μας».
Το οινοποιείο θυμίζει Τοσκάνη με ζεστά χρώματα, είναι μέσα στη φύση, στους πρόποδες του Ολύμπου, στο ύψος όμως της θάλασσας. Oι αμπελώνες βρίσκονται σε υψόμετρο 550-700 μ., στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Ολύμπου, στις θέσεις Προσήλια και Τουρτούρα Ραψάνης. Το έδαφος αποτελείται κυρίως από σχιστόλιθο, πλούσιο σε σίδηρο και φτωχό σε οργανική ουσία. Η δομή του επιτρέπει τη διείσδυση των ριζών, έτσι ώστε το αμπέλι να μην υποφέρει από έλλειψη υγρασίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το υπέδαφος είναι αμμοαργιλώδες. Η καλλιέργεια είναι ξερική, βιολογική, με αποτέλεσμα η στρεμματική απόδοση να μην ξεπερνά τα 500-800 κιλά/στρέμμα. Στους αμπελώνες καλλιεργούνται οι ποικιλίες της περιοχής, Ξινόμαυρο, Κρασάτο, Σταυρωτό, αλλά και οι ελληνικές Λημνιώνα, Ροδίτης, Ασύρτικο και οι γαλλικές Syrah, Μerlot, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Grenache. Η τεχνογνωσία από τα φυτώρια βοήθησε πολύ στις επιλογές των ποικιλιών. «Οι ετικέτες του Κτήματος είναι 7,5», μας λέει η Λουίζα και γελάει. Αυτές που δεν βγαίνουν κάθε χρόνο δεν θεωρούνται ετικέτες, οι standard είναι 7. * Best seller το Μεθ’ υμών Όψιμο, που βγαίνει μόνο σε κορυφαίες χρονιές: 2005, 2006, 2008, 2010, 2013 και 2017. Μας μιλούν όμως για το ** Μαυροτράγανο που βγήκε το 2011 και, όπως λένε τα αδέλφια Ντούγκου, κάποιοι λένε ότι είναι το καλύτερο της χώρας, ενώ ακόμα και οι Σαντορινιοί παραδέχονται ότι είναι κορυφαίο. Είμαι χίλια τοις εκατό σίγουρος ότι υπήρχε στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά μετά τη φυλλοξήρα, ενώ διασώθηκε, δεν ήταν προτεραιτότητα η καλλιέργειά του. Όλοι οι αμπελώνες είναι βιολογικοί, πιστοποιημένοι από το 1997. Γύρω στις 70.000 φιάλες παράγονται ετησίως, εκ των οποίων το 60% φεύγει για το εξωτερικό.

Τα κρασιά του Κτήματος

Ντούγκος λευκό Ροδίτης Αλεπού με Sauvignon Blanc, σε κλασική οινοποίηση με ελεγχόμενη ζύμωση. Ήπια φυτικότητα και νότες από τροπικά φρούτα και ροδάκινα.

Ντούγκος ροζέ Ξινόμαυρο με Syrah, με απαλό χρώμα και έντονη φράουλα και τριαντάφυλλα. Ελαφρύ ιδανικό απεριτίφ.

Ραψάνη ΠΟΠ Η κλασική Ραψάνη από Ξινόμαυρο, Κρασάτο και Σταυρωτό με ωρίμαση σε δρύινα βαρέλια για έναν χρόνο και έναν επιπλέον στη φιάλη. Περίπλοκη μύτη με αρώματα κέδρου και καπνού γύρω από πυρήνα κόκκινου φρούτου. Έντονες τανίνες.

Ραψάνη ΠΟΠ Old Vines Η premium Ραψάνη από παλαιά κλήματα 60+ ετών, από πολύ μικρές στρεμματικές αποδόσεις και επιλογή φρούτου από Ξινόμαυρο, Κρασάτο και Σταυρωτό με ωρίμαση σε δρύινα βαρέλια για 18 μήνες και παλαίωση για 6 μήνες σε φιάλη. Περίπλοκη μύτη με βότανα, λιβάνι και κόκκινο φρούτο.

Μεθ’ υμών acaciaΑσύρτικο 85% σε βαρέλι ακακίας με 15% Sauvignon Blanc, ζυμώνεται και ωριμάζει για 9 μήνες με τις οινολάσπες σε μεγάλα βαρέλια ακακίας. Αρώματα λουλουδιών, τροπικού φρούτου και βαρελιού, και κρεμώδης υφή, αλλά και ορυκτότητα.

Μεθ’ υμών 7 Λημνιώνα, Syrah, Grenache, σε κλασική ερυθρή οινοποίηση σε δρύινα βαρέλια για έναν χρόνο και παλαίωση για δύο χρόνια στη φιάλη. Ρουμπινί χρώμα με αρώματα από δαμάσκηνα και μπαχάρια. Γλυκές τανίνες και έντονη επίγευση.

* Μεθ’ υμών Όψιμο, το οποίο παράγεται μόνο σε εξαιρετικές χρονιές με την ποικιλιακή σύνθεση του «7».

** Μαυροτράγανο

O Απόστολος Θυμιόπουλος στα αμπέλια της Ραψάνης

Terra Olympus

Με την υπογραφή του Αποστόλη Θυμιόπουλου και το μοναδικό terroir της Ραψάνης, μόνο αδιάφορο δεν θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει το εγχείρημα του γνωστού οινοποιού της Νάουσας στην περιοχή. Terra Olympus η ονομασία, από το βουνό των θεών, με τον Αποστόλη Θυμιόπουλο να συνεργάζεται στο αμπελουργικό κομμάτι με τον Κωνσταντίνο Λιάπη. «Το project ξεκίνησε το 2015, όταν ενημερώθηκα ότι τα ψηλότερα αμπέλια της ζώνης, εκεί όπου η μία πλευρά κοιτάζει την κοιλάδα των Τεμπών και τον Πηνειό και η άλλη τον Όλυμπο και το χωριό, είναι διαθέσιμα προς εκμετάλλευση. Δεν γίνεται να αντισταθείς στην πρόκληση», λέει ο ίδιος. Θεωρεί ότι η πρόκληση της Ραψάνης είναι μεγάλη, ενώ υποστηρίζει ότι κάνει ό,τι και στη Νάουσα, αφήνει δηλαδή τις ποικιλίες να εκφραστούν μέσα από το terroir με μια ήπια οινοποίηση. Οι ιδιόκτητοι αλλά και οι ενοικιαζόμενοι αμπελώνες είναι βιολογικοί, με τους νεότερους στα 15 χρόνια και τους παλαιότερους στα 50, ενώ το μεγάλο ατού των νεαρών είναι ότι οι τρεις ποικιλίες που συμμετέχουν στο ΠΟΠ είναι φυτεμένοι σε ξεχωριστά αμπελοτεμάχια.

«Χωρίς καλή πρώτη ύλη δεν παράγονται μεγάλα κρασιά», επιμένει ο Αποστόλης Θυμιόπουλος, ο οποίος, αφού πάρει ό,τι καλύτερο μπορεί από το αμπέλι, προχωρά σε κλασική ερυθρή οινοποίηση με ενδογενείς ζύμες, μεγάλη εκχύλιση για καλύτερη σταθεροποίηση του οίνου -περίπου 25-30 μέρες– και πιο ασφαλή αποζύμωση. Η σημερινή παραγωγή, λόγω πολύ χαμηλών στρεμματικών αποδόσεων, είναι περίπου 40.000 φιάλες, και ο μικρός αριθμός αποτελεί πρόβλημα για την κάλυψη όλων των αγορών. Τα επόμενα χρόνια, ο αριθμός θα αυξηθεί στις 100.000 φιάλες, που αποτελεί μια καλή βάση για την προώθηση ενός τόσο σπουδαίου terroir της χώρας μας όπως είναι η Ραψάνη. Στα μελλοντικά σχέδια, λοιπόν, είναι η αύξηση των αμπελώνων στην περιοχή. Ήδη ξεκινά η εγκατάσταση νέων αμπελώνων, ενώ θα ακολουθήσει πειραματισμός και με άλλες ποικιλίες της Θεσσαλίας. Επίσης, γίνονται πειραματικές οινοποιήσεις, ώστε να αξιολογηθεί η δυνατότητα του Κρασάτου αλλά και του Σταυρωτού ως μονοποικιλιακών οίνων, και σύντομα αναμένονται τα πρώτα αποτελέσματα. Ο Αποστόλης Θυμιόπουλος πιστεύει ότι η εμπειρία που έχει αποκομίσει από τη Νάουσα και το ήδη στημένο δίκτυο βοηθά πολύ στην προώθηση της Ραψάνης.

«Είναι ωραίο να βλέπεις τις αντιδράσεις ειδικών αλλά και καταναλωτών άμεσα, αφού έχουν δοκιμάσει νωρίτερα ΠΟΠ Νάουσα, να περνάνε έπειτα στη Ραψάνη, διότι τις περισσότερες φορές σερβίρεται μετά τα Ξινόμαυρα της Νάουσας, οπότε γίνονται ευκολότερα αντιληπτές οι διαφορές των περιοχών. Φυσικά εμείς δεν ήρθαμε να αναδείξουμε την περιοχή από το μηδέν. Τσάνταλης, Ντούγκος και Χρυσοχόου έχουν καταφέρει τόσα χρόνια να κρατούν τον πήχη ψηλά. Εμείς θα κάνουμε Ραψάνη με τη δική μας σφραγίδα σε αμπελοκαλλιέργεια και οινοποίηση και πιστεύουμε ότι με την εμπειρία μας και τη μεγάλη αναγνωρισιμότητα στο εξωτερικό θα πάμε την περιοχή ακόμη πιο ψηλά».

Τα κρασιά του Κτήματος

Terra Olympus – Terra petra rapsani 2015 50% Ξινόμαυρο, 35% Κρασάτο, 15% Σταυρωτό από αμπέλια βιολογικής καλλιέργειας 15 έως 70 ετών στην περιοχή της ΠΟΠ Ραψάνης, στους πρόποδες του Ολύμπου. Ζύμωση αρχικά με αυτόχθονες ζύμες σε δεξαμενές και μεταφορά του κρασιού σε δρύινα βαρέλια 500 λίτρων μετά την ολοκλήρωση της μηλογαλακτικής. Ωρίμαση για 15 μήνες και εμφιάλωση χωρίς φιλτράρισμα ώστε να διατηρηθεί ο χαρακτήρας του κρασιού. Οι άνεμοι που κατεβαίνουν από τον Όλυμπο στο αμπέλι είχαν αποτέλεσμα την αργή ωρίμαση των σταφυλιών και την πλήρη αρωματική τους ανάπτυξη: φρούτα του δάσους, φραγκοστάφυλο, κόκκινα μούρα και μια χαρακτηριστική ανθική διάσταση (βιολέτες). Στο στόμα τονισμένη, δροσερή οξύτητα με ώριμες τανίνες, ισορροπία και μακρά επίγευση.

ΟIΝΟΠΟIΕIΟ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ

Μια σημαντική διάκριση στον Διεθνή Διαγωνισμό της Θεσσαλονίκης έφερε στο προσκήνιο τη Ραψάνη που παράγεται από το οινοποιείο Χρυσοχόου. Ο Γιώργος Χρυσοχόου μαζί με τον αδελφό του Τηλέμαχο, τέταρτη γενιά οινοποιοί, ξεκίνησαν τις πρώτες εμφιαλώσεις το 2003 και το 2018 ήρθε η βράβευση του Special Εdition 2009 στον διαγωνισμό. «Ξέραμε ότι είναι καλό κρασί, δεν περιμέναμε ποτέ ότι θα παίρναμε βραβείο», μας εξομολογείται ο Γιώργος Χρυσοχόου. Το οινοποιείο βρίσκεται λίγα μέτρα από την Εθνική Οδό, ενώ την παραγωγή από 30 ιδιόκτητα στρέμματα αμπέλια, που βρίσκονται στην περιοχή του Πυργετού, έρχονται να συμπληρώσουν σταφύλια που αγοράζονται από αμπελουργούς της ζώνης. Το οινοποιείο παράγει τέσσερις ετικέτες, μεταξύ των οποίων, μία απλή ραψάνη και τη Special Edition, η οποία προέρχεται απο αμπελώνες παλαιούς, έως και ογδόντα ετών, και δεν παράγεται κάθε χρόνο. «Τα κρασιά αυτά παραμένουν από δώδεκα έως δεκαοκτώ μήνες σε δρύινα γαλλικά βαρέλια, που έχουν μικρούς πόρους, καθώς θεωρούμε ότι αυτά ταιριάζουν καλύτερα στο Ξινόμαυρο», εξηγεί ο κ. Χρυσοχόου. Τελευταία στο οινοποιείο έχουν αρχίσει και κάποιοι πειραματισμοί με αμφορείς. «Τα κρασιά που παράγονται είναι προσαρμοσμένα στην τάση της εποχής για πιο ευκολόπιοτα κρασιά, χωρίς ωστόσο να ξεφεύγουν από τον χαρακτήρα της κλασικής Ραψάνης», τονίζει ο κ. Χρυσοχόου.

Ξύλινα βαρέλια και αμφορείς στο οινοποιείο Ζαφειράκη.

ΚΤΗΜΑ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗ

Αφήνοντας πίσω τη Ραψάνη και φθάνοντας στην περιοχή του Τυρνάβου, μια σκέψη γύριζε στο μυαλό μας. Είχαμε και οι δύο έντονη περιέργεια να γνωρίσουμε από κοντά τον Χρήστο Ζαφειράκη, αυτόν τον παραγωγό που όχι μόνο συνέβαλε στη διάσωση της ερυθρής ποικιλίας Λημνιώνα, αλλά την έκανε και διάσημη στο εξωτερικό, όταν το περιοδικό Decanter συμπεριέλαβε το κρασί του ανάμεσα στα 100 καλύτερα του κόσμου, διάκριση τεράστια για τον ίδιο, αλλά και για την Ελλάδα.

Βρισκόμασταν σε ένα μέρος το οποίο εμείς γνωρίζαμε ως την καρδιά του τσίπουρου. Δύσκολο να καταλάβουμε πώς μια περιοχή τόσο επίπεδη και μάλλον ζεστή μπορεί να παράγει κρασιά με την ιδιαίτερη φινέτσα που χαρακτηρίζει τα κρασιά του Κτήματος Ζαφειράκη. Οι απορίες μας λύθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας με τον Χρήστο Ζαφειράκη, ο οποίος μας υποδέχθηκε χαμογελαστός στο οινοποιείο. Τέταρτη γενιά αμπελουργός, με προπάππο βαρελοποιό από τα Αμπελάκια, με σπουδές Οινολογίας στην Αθήνα, μεταπτυχιακό στην Ιταλία και πρακτικές σε οινοποιεία του Piemonte και του Alto Adige, o Χρήστος Ζαφειράκης ξεκίνησε το 2005 με όπλο τη γνώση που είχε συγκεντρώσει τα προηγούμενα χρόνια και την οποία προσάρμοσε στις ιδιαιτερότητες της περιοχής του Παλαιόμυλου. Με το βλέμμα στραμμένο στο αμπέλι και μεγάλη έμφαση σε πρακτικές αμπελουργίας με στόχο ένα σταφύλι πρώτα υγιές και μετά ώριμο, ο 40χρονος παραγωγός έδινε εξαρχής τεράστια σημασία στην ημερομηνία του τρύγου, εφαρμόζοντας μια ειδική τεχνική γευσιγνωσίας των σταφυλιών, προκειμένου να πάρει μια πρώτη ύλη που θα υπηρετήσει σωστά το στιλ των κρασιών που παράγει. «Για μένα σημασία έχει η οξύτητα και η αρωματική εξέλιξη του φρούτου και όχι η συγκέντρωση σακχάρων», μας εξηγεί, δίνοντάς μας την πρώτη παράμετρο της διαφοροποίησης της φιλοσοφίας του από άλλους παραγωγούς. Η επιμονή στη χρήση μεγάλων βαρελιών για την οινοποίηση των λευκών ποικιλιών, Μαλαγουζιάς και Chardonnay, καθώς και των πολύ κομψών αμφορέων για την οινοποίηση της Λημνιώνας, είναι αποτέλεσμα πολλών ετών πειραματισμών, πάντοτε με γνώμονα τη διατήρηση της καθαρότητας του φρούτου, που αποτελεί και τη βασική φιλοσοφία του Κτήματος. Διαφορετικού τύπου αμφορείς, άλλοι από πέτρα και άλλοι από 100% πηλό, χρησιμοποιούνται για την οινοποίηση της συγκεκριμένης ποικιλίας, οι οποίοι, κατά την εκτίμηση του Χρήστου Ζαφειράκη, έχουν πολύ μέλλον στην Ελλάδα. «Φανταστείτε πως βοηθά και τις εξαγωγές», μας τονίζει. «Έχεις μια αρχαία ελληνική ποικιλία, τη Λημνιώνα, από βιολογικό αμπέλι και φυσικές ζύμες, που ζυμώνεται και ωριμάζει σε αμφορέα».

Ένας βιολογικός αμπελώνας 70 στρεμμάτων περιβάλλει το οινοποιείο, στο οποίο παράγονται περίπου 150.000 με 170.000 φιάλες ετησίως. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του εδάφους η τσακμακόπετρα, η οποία δίνει έναν υφάλμυρο χαρακτήρα στα κρασιά. Ταγμένος στη διατήρηση του χαρακτήρα του φρούτου όπως αυτός δημιουργείται μέσα στο αμπέλι, ο Χρήστος Ζαφειράκης ήταν από τους πρώτους οινοποιούς στην Ελλάδα που επέμεινε εξ αρχής στις αυτόχθονες ζύμες, με τη λογική της όσο λιγότερης παρέμβασης, ώστε να παραχθούν κρασιά που εκφράζουν τον χαρακτήρα του terroir τους. «Το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα είναι να κάνουμε κρασιά πιστά αντίγραφα της γης που τα γεννά», μας λέει. Το αποτέλεσμα το γευτήκαμε στα ποτήρια μας, στην πολύ ενδιαφέρουσα γευστική δοκιμή που ακολούθησε.

Δοκιμάσαμε

Παλαιόμυλος Μαλαγουζιά 2017 Μια Μαλαγουζιά εντελώς διαφορετική από αυτήν που γνωρίζαμε, με αρώματα τριαντάφυλλου, εξαιρετικά υψηλή οξύτητα και τον υφάλμυρο χαρακτήρα της τσακμακόπετρας του εδάφους στο οποίο παράγεται.

Logos Chardonnay 2018 Ένα Chardonnay δεξαμενής από ένα αμπέλι που τρυγάται πάντα το πρώτο πενθήμερο του Αυγούστου και το οποίο επίσης εκφράζει τον χαρακτήρα της γης του. Τραγανό, φρέσκο με ορυκτό χαρακτήρα, θυμίζει πολύ περισσότερο Chabli παρά ένα Chardonnay που παράγεται σε μια μεσογειακή xώρα.

Νatura Μαλαγουζιά 2017 Κρασί που ζυμώνεται σε δρύινο μεγάλο βαρέλι των 2.400 λίτρων, με έντονο αρωματικό χαρακτήρα: βερίκοκο, πορτοκάλι, αλλά και βοτανικά, αγιόκλημα. Ταιριάζει τέλεια, όπως μας είπε ο παραγωγός του, με κοτόπουλο στη γάστρα με λαχανικά.

Ναtura Μαλαγουζιά 2016 Στην εξέλιξή της η Μαλαγουζιά αυτή εμφανίζει πιο έντονα τα τριτογενή αρώματα βανίλιας και βουτύρου, διατηρώντας ωστόσο το άρωμα βερίκοκου και πορτοκαλιού. Συνδυάζεται πολύ ωραία με σάλτσες εσπεριδοειδών.

Πρόποδες Chardonnay 2017 Chardonnay με ζύμωση σε δρύινο βαρέλι και 12μηνη ωρίμαση σε βαρέλι. Έχει τον ίδιο υφάλμυρο χαρακτήρα με το απλό Chardonnay και μύτη από πυρηνόκαρπα φρούτα.

Λημνιώνα 2017 Είχαμε τη χαρά να είμαστε οι πρώτες που δοκιμάσαμε τη φρέσκια αυτή Λημνιώνα, η οποία μας έδωσε όλο τον φρουτώδη χαρακτήρα της ποικιλίας αυτής, ένα έντονο αγουρωπό κόκκινο φρούτο στο στόμα. Ένα κρασί πολύ νεαρό ακόμη, το οποίο ωστόσο πίνεται ευχάριστα ακόμη και τώρα.

Λημνιώνα 2016 Παρά τις βροχές στη διάρκεια του τρύγου και τις δύσκολες συνθήκες, είναι ένα κρασί που κατάφερε να εξελιχθεί καλά. Το φρούτο έχει ελαφρώς υποχωρήσει, βγάζοντας μπροστά τον μπαχαρένιο χαρακτήρα της ποικιλίας.

Λημνιώνα 2015 Eδώ διαπιστώνει κανείς την αξία αυτής της ποικιλίας, την οποία κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει την απάντηση της Ελλάδας στο Pinot Noir. Ένα εξαιρετικό κρασί από μια εξαιρετική χρονιά, που διατηρεί τον υπέροχο φρουτώδη χαρακτήρα με αρώματα από κεράσι και τριαντάφυλλο, ένα κρασί με εξαιρετική φινέτσα και κομψότητα. ●