Month: September 2017

Οδοιπορικό του Grape στη γη του Ψηλορείτη.Ζήσαμε την κρητική φιλοξενία απολαύσαμε Βιδιανό, Μανδηλάρι και Λιάτικο, γνωρίσαμε ανθρώπους με όραμα και πάθος

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΜΠΟΥΤΑΡΗ | ΣΤΟ ΜΕΤΟΧΙ ΤΩΝ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ

Το κτήμα Φανταξομέτοχο , η αλλιώς το Μετόχι των Φαντασμάτων, οφείλει την ονομασία του στον παλαιό ιδιοκτήτη, μας εξηγεί ο κ. Γιάννης  Κωσταντάκης, ο αμπελουργός του κτήματος τα τελευταία 40 χρόνια . «Για να μην του κλέβουν τα σταφύλια,    έβγαλε τον μύθο  ότι το κτήμα είχε φαντάσματα».  Το κτήμα αυτό έχει ιστορία,  και ο κ. Γιάννης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της, καθώς όπως  μας λέει, «δεν μπορώ να διανοηθώ τη ζωή μου χωρίς Φαντοξομέτοχο». Οταν πέρασε  στην οικογένεια Μπουτάρη το 1990  το κτήμα παρήγαγε  αρχικά κρασιά από τις τοπικές ποικιλίες που  ήταν φυτεμένες εκεί,  το κοτσυφάλι και την μανδηλαριά από  ερυθρές και τη βηλάνα από λευκές.

 Σήμερα τα 75  στρέμματα  του αμπελώνα έχουν επανερωτηθεί και φιλοξενούν κι άλλες ποικιλίες, όπως Syrah   και Chardonnay  από τις διεθνείς,  και Μαλβαζία Μοσχάτο Σπίνας και Λιάτικο  από τις γηγενείς.  Oι πρώτες οινοποιήσεις  του κτήματος   ξεκίνησαν το 1995 στο  παλαιό οινοποιείο  από τον οινοποιό  Γιάννη Βογιατζή, ο οποίος εξακολουθεί να έχει  την επίβλεψη των οινοποιήσεων, που γίνονται πλέον στο σύγχρονο  οινοποιείο το οποίο λειτουργεί στο κτήμα απο το 2004.

To κτήμα παράγει  τέσσερις ετικέτες,  το  Σκαλάνι, ερυθρό ξηρό, ( syrah- κοτσυφάλι), το Φανταξομέτοχο  λευκό ξηρό, (βηλάνα, chardonnay  και μαλβαζία) καθώς και δύο γλυκείς οίνους, το Ιουλιάτικο  και το Μοσχάτο Σπίνας. Φθάνοντας σούρουπο στο  Scalani Hills, μετά από μια γεμάτη και κοπιαστική ημέρα, η υποδοχή  δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη.   Μας περιμένει ένα υπέροχο δείπνο στην αυλή του  παλαιού ξενώνα  του κτήματος,  ο οποίος έχει  ανακαινισθεί  και λειτουργεί ως boutique ξενοδοχείο του ομίλου Aria Hotels

Δοκιμάζοντας τα κρητικά  εδέσματα που μας  έχει ετοιμάσει η κα Πόπη, και  σιγοπίνοντας  το Σκαλάνι, ξεδιπλώνεται η ιστορία αυτού του υπέροχου τόπου  που έχει ανοίξει τις πόρτες του  στους επισκέπτες, Έλληνες και ξένους, Η συζήτηση μας  με  την Χριστίνα Μπουτάρη, διευθύντριας εξαγωγών της εταιρίας Μπουτάρης Οινοποιητική , η οποία ανέλαβε την  επίβλεψη  της ανακαίνισης του ξενώνα, εναλλάσσεται αναγκαστικά  από τα ελληνικά στα αγγλικά,   αφού στην παρέα μας μετέχει κι ένα ζευγάρι  από τη Χαβάι,  ένοικοι  του ξενοδοχείου,   που βρίσκονται εδώ  αναζητώντας κάτι διαφορετικό, και με βλέμμα απορίας προσπαθούν να παρακολουθήσουν τη συζήτηση μας, δοκιμάζοντας παράλληλα τους εξαιρετικούς μεζέδες. 

«Η αυλή αυτη έχει κάτι μαγικό, έδωσα μάχη για να μην χάσουμε»,  μας λέει με έμφαση η κ. Μπουτάρη  καθώς το βλέμμα μας  πλανάται  στον αμπελώνα που απλώνεται  απο κάτω. Εχει δεί τόσα και τόσα γλέντια, με τελευταίο αυτό που στήθηκε πέρυσι τον Μάιο, όταν έγιναν τα ανεπίσημα εγκαίνια του νέου  ξενώνα. Θα ήταν πραγματικά κρίμα  να την θυσιάζαμε για να  απομονώσουμε τα δύο δωμάτια που  βλέπουν σε αυτήν». Τα πάντα έχουν περάσει απο τα χέρια της, απο το χρώμα στα παντζούρια και τη διατήρηση της απόχρωσης της άμμου στους τοίχους, που ταιριάζει με το χρώμα του αργιλώδους εδάφους  του κτήματος, εως τις λεπτομέρειες της   εσωτερικής διακόσμησης των δωματίων που δεν αφήνουν αδιάφορο τον επισκέπτη . Ανάμεσα στα στοιχεία που προσθέτουν στην ιδιαιτερότητα τους  είιναι τα έργα τέχνης  καταξιωμένων αλλά και ανερχόμενων εικαστικών  που κοσμούν τις τρείς σουίτες, αλλά και τον κοινόχρηστο χώρο του οινοποιείου

Φεύγοντας από το Scallani Hills για να συνεχίσουμε την περιοδεία μας  στον νομό Ηρακλείου   αισθανόμαστε ότι το μέρος αυτό έχει πράγματι κάτι το μαγικό. Φαντάσματα ίσως όχι, αλλά μια μαγεία που σε κάνει να θέλεις να επιστρέψεις ξανά και ξανά….

ΚΤΗΜΑ ΛΥΡΑΡΑΚΗ

Στην Κρήτη ο κλήρος είναι μικρός γιατί οι γονείς δεν θέλανε να αδικήσουν κανένα από τα παιδιά τους , με αποτέλεσμα οι οινοπαραγωγοί να δεινοπαθούν να συγκεντρώσουν μεγάλα κομμάτια γης. Ακόμα και το ανάγλυφο του τόπου είναι περίεργο. Μία λωρίδα αμπέλι και δίπλα μία λωρίδα ελιάς για να έχουν να πίνουν το κρασί και να έχουν και το λάδι τους. Φτάνοντας όμως στο οινοποιείο Λυραράκη χορταίνει το μάτι σου από 140 στρέμματα αμπέλια.  Επί 30 χρόνια -ξεκινώντας από το 1966- ο Σωτήρης Λυραράκης και τα αδέλφια του μάζευαν εμπειρία φτιάχνοντας χύμα κρασί και τη δεκαετία του 90 η εμπειρία αυτή μπήκε στο μπουκάλι.

Εκρηκτική προσωπικότητα ο Νίκος Λυραράκης, μας υποδέχθηκε στο Οινοποιείο και μας μίλησε για την ιστορία και τη συνέχεια της οικογενειακής επιχείρησης την οποία έχει αναλάβει η νέα γενιά, o ίδιος, ο Γιώργος, ο Βαρθολομαίος, η Κατερίνα και ο Λάμπρος Λυραράκης. “Το 92 και ενώ η τάση είναι όλοι να ασχολούνται με τις ξένες ποικιλίες  Chardonnay και Sauvignon blanc και ενώ και εμείς είχαμε ξένες ποικιλίες αποφασίσαμε να εμβολιάσουμε τα αμπέλια μας και να τα γυρίσουμε σε δύο σπάνιες υπό εξαφάνιση ντόπιες ποικιλίες το Πλυτό και το Δαφνί διασώζοντας τες. Εμπορικά ήταν έγκλημα, ωστόσο στόχος μας ήταν οι γηγενείς ποικιλίες. Οι περισσότεροι προτιμούν την ασφάλεια ενός Chardonay όμως οι ψαγμένοι τουρίστες και Έλληνες δοκιμάζουν και εμπιστεύονται τις ντόπιες κρητικές ποικιλίες”. H οικογένεια Λυραράκη είναι επίσης γνωστή και για το ότι ήταν η πρώτη που ανέμιξε μια τοπική ποικιλία Κοτσιφάλι με μια Syrah δίνοντας ένα συναρπαστικό κρασί.  Το 2005 το κτήμα Λυραράκη ασχολείται με το Μανδηλάρι την πλέον δύστροπη ελληνική ποικιλία και το 2007 ανοίγει τις πόρτες του στον κόσμο.  Το κτήμα είναι γνωστό για το Βιδιανό  του και ακολουθούν Βηλάνα, Μοσχάτο Λευκό αλλά και Sauvignon Blanc. Σε ότι αφορά τις ερυθρές ποικιλίες, οι τοπικές Κοτσιφάλι, Μανδηλάρι και Μοσχάτο μαύρο συμπληρώνονται από τις διεθνείς Syrah, Merlot, και Cabernet Sauvignon.

“Το κλίμα της Κρήτης φτιάχνει μεγάλα κρασιά μας λέει ο . Στο εξωτερικό μας δίνουν συγχαρητήρια για το Cabernet ή το Merlot μας για τη φινέτσα τους που θυμίζει Bordeaux. Τα κρασιά του κτήματος έχουν διακριθεί σε πολλούς διεθνείς διαγωνισμούς και εξάγονται σχεδόν σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες καθώς και στη Β. Αμερική (ΗΠΑ και Καναδά), Αυστραλία και Κίνα. Περίπου το 50 τοις εκατό από τις 200 χιλιάδες φιάλες που παράγει ετησίως το κτήμα ταξιδεύει στο εξωτερικό.

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΔΟΥΛΟΥΦΑΚΗ

Η  αλήθεια είναι ότι  όταν βλέπεις έναν αμπελώνα  από την καρότσα ενός αγροτικού,   έχεις άλλη  αίσθηση του τοπίου.  Οταν δε  ετοιμάζεσαι να κατέβεις από  το χωματόδρομο με την  ιδιαίτερα απότομη κλίση, έχοντας απέναντι σου  διάσπαρτα αμπελοτόπια που  εναλλάσσονται με τους ελαιώνες,  νομίζεις πραγματικά ότι είσαι κάπου αλλού. Ο Νίκος Δουλουφάκης γελά με τα επιφωνήματα μας  και μας ρωτά πονηρά «δεν πιστεύω  να φοβάστε». Εννοείται πώς όχι, άλλωστε  η  ένταση του τοπίου γύρω μας δεν μας αφήνει να σκεφτούμε και πολύ. Σαν να έχει διαβάσει τη σκέψη μας για τον τεμαχισμό  των αμπελότοπων,   ο κ. Δουλουφάκης μας εξηγεί πώς λόγω κληρονομικότητας, ο αμπελώνας  της περιοχής  είναι κατακερματισμένος. Οι κλήροι  είναι μικροί καθώς μοιράζονταν σε όλα τα  παιδιά της οικογένειας. Ο ίδιος διαθέτει 150 στρέμματα, διασκορπισμένα σε  διάφορες περιοχές, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά το κόστος και την οργάνωση, χαρίζει όμως  μεγάλη πολυπλοκότητα στα κρασιά.

Αν και οινολόγος ο ίδιος , με σπουδές οινολογίας στην Ιταλία, επιμένει οτι η δουλειά γίνεται στο αμπέλι,  στο οποίο  περνά και το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του.  Ιδιαίτερα υπερήφανος για τον τόπο καταγωγής του, υποστηρίζει ότι  ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα  του ελληνικού κρασιού   είναι η ιστορία του.  Το brand  της Κρήτης, μάλιστα, είναι ιδιαίτερα ισχυρό , γεγονός το οποίο θα πρέπει να αξιοποιηθεί ακόμη περισσότερο για την προβολή των νέων ποιοτικών κρασιών που αρχίζουν  πλέον να κατακτούν ολοένα και περισσότερο την αγορά, τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό όπου οι εξαγωγές σε  χώρες όπως η Γαλλία , η  Γερμανία,  το Βέλγιο, η Ολλανδία αλλά και Ηνωμένες Πολιτείες ο Καναδάς και η Κίνα πάνε ιδιαίτερα καλά.  Χωρίς να θεωρηθεί οτι  πρέπει  οι παραγωγοί να μένουν προσκολλημένοι στις  γηγενείς ποικιλίες- απόδειξη η επιτυχία που σημειώνει ο  ερυθρός  Ασπρος Λαγός (cabernet sauvignon),  πιστεύει  πολύ στη δύναμη της ποικιλίας Βιδιανό, που εξελίσσεται στο μεγάλο αστέρι της Κρήτης. «Το Βιδιανό δεν πρέπει να εμφιαλώνεται φρέσκο, το peak  του είναι μετά ένα χρόνο», υποστηρίζει,  «στην Ελλάδα όμως, δεν είμαστε  ακόμη ώριμοι για λευκά παλαίωσης».  Ο ίδιος οινοποιεί το βιδιανό  σε δύο ετικέτες,  τον  Δάφνιο, που είναι απλό βιδιανό δεξαμενής,  και τον  λευκό Άσπρο Λαγό,  βιδιανό περασμένο από βαρέλι.

OINΟΠΟΙΕΙΟ SILVA ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

Οπαδός της βιοδυναμικής καλλιέργειας, η Ειρήνη Δασκαλάκη, πρέπει να γεννήθηκε όταν είχε πανσέληνο…“Γεμάτη” ενέργεια, ιστορίες, δυναμισμό, φιλοξενία και καλοσύνη η γυναίκα αυτή κλείνει μέσα της όλη την Κρήτη.Σηκώνεται στις 5 το πρωί μόλις “σηκώσει” η  μέρα και τελειώνει νύχτα. Όλα είναι δική της δουλειά από την ετικέτα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια.  Πολύτιμος σύμμαχος στο πλευρό της η κόρη της Χαρούλα στην εμφιάλωση και την προώθηση, ο γιος της που σπουδάζει οινολόγος και μία κόρη που ¨”ξεστράτισε” και σπουδάζει κτηνίατρος.  Από το 2003 έχει αρχίσει η ουσιαστική αναβίωση των 80 ιδιόκτητων στρεμμάτων, τα οποία καλλιεργούνται με ολοκληρωμένη βιολογική καλλιέργεια σε εδάφη ασβεστο-αργιλώδη, σε υψόμετρο 400-600 μέτρων. Σε ένα ιδανικό οικοσύστημα – ζώνη ΟΠΑΠ – που ποιοτικά μπορεί να προβάλει τον πλούτο και την ιδιαιτερότητα των κρασιών της Κρήτης, η οικογένεια δίνει έμφαση κυρίως στις τοπικές ποικιλίες όπως Λιάτικο, Μαντηλάρι,Πλυτό  αλλά και σε διεθνείς ποικιλίες κρασιών. Η πρώτη επίσημη εμφιάλωση του οινοποιείου Δασκαλάκη έγινε το 2005 με τα κρασιά ‘Λιάτικο’ ξηρό Π.Ο.Π και ‘Λιαστός’ φυσικός γλυκύς οίνος Ο.Π.Α.Π. Μερικά χρόνια μετά, το 2008, απονεμήθηκε στο οινοποιείο το ‘Μεγάλο Χρυσό’ μετάλλιο με το κρασί Ένστικτο ερυθρό(Syrah-Κοτσιφάλι), παραγωγής του 2006. Ένθερμος υποστηρικτής της βιοδυναμικής καλλιέργειας θεωρεί ότι η ενέργεια που δέχονται τα φυτά ως βαρύτητα από τη γη ή ως κοσμική ακτινοβολία από το διάστημα( ήλιος, σελήνη, πλανήτες, άστρα) έχει πολύ μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξή τους. Mάλιστα, η Ειρήνη Δασκαλάκη συμβουλεύεται ένα ημερολόγιο και εκεί αναφέρονται οι ευνοϊκές μέρες και ώρες αλλά και οι αρνητικές για αγροτικές εργασίες, που φυσικά αφορούν το αμπέλι. ’’ η γιαγιά μου έλεγε “σήμερα παιδί μου είναι λίγωση δεν πρέπει να κάνεις κάποια πράγματα π.χ να κλαδέψεις. Πρέπει να τα φυλάξεις για τη γέμωση. Θεωρώ ότι υπάρχει μαγεία και αλήθεια πίσω από τη βιοδυναμική καλλιέργεια ωστόσο δεν μπαίνει στην τιμή δεν μπορείς να το πουλήσεις, πρέπει να βάλεις την ψυχή σου. Το αποτέλεσμα το βλέπω στο αμπέλι. Το οινοποιείο είναι μικρό το βλέπετε αλλά τα κρασιά μας είναι βραβευμένα και αυτό οφείλεται στην βιοδυναμική. Δίνουμε βάρος σε όλα τα στάδια δε. Αν κάνεις σοβαρή δουλειά στο αμπέλι και τη χάσεις στην οινοποίηση τότε δεν έχει νόημα. Και η μέρα και η ώρα έχει σημασία στη δουλειά μας. Χειμώνα καλοκαίρι, ζέστη κρύο, αργά το βράδυ ή αξημέρωτα όταν πρέπει να γίνει η δουλειά την κάνω. Με τη γραβάτα οινοποιός δεν γίνεσαι. Αν δεν βάλεις τα χέρια σου, αν δεν κάτσεις από πάνω, αν δεν ξενυχτήσεις κρασί δεν βγαίνει”

“Μέχρι την κρίση κάθε χρόνο ήμασταν ανοδικά, λέει η Ειρήνη Δασκαλάκη Μπορεί να μην πλουτίσαμε αλλά το προϊόν και η σκληρή μας δουλειά αναγνωρίστηκε. 17 κρασιά έστειλα σε διαγωνισμούς και πήραμε 16 διακρίσεις τι άλλο να θέλουμε. Μετά όμως ήρθε η κρίση και ο φόρος και τώρα είναι αδύνατον να συνεχίσουμε έτσι. Από εμένα που είμαι μικρή μέχρι τον πιο μεγάλο οινοποιό έχουμε τεράστιο πρόβλημα.  —-

ΚΤΗΜΑ ΠΑΤΕΡΙΑΝΑΚΗ

Τυχερός άνθρωπος ο Γιώργος Πατεριανάκης, περιστοιχίζεται από 4 γυναίκες όχι μόνο ικανές αλλά και όμορφες. Μας υποδέχθηκαν με χαμόγελο στο οινοποιείο τους και έστρωσαν ένα τραπέζι με όλα τα καλά. Έτσι είναι η Κρήτη….. Το οινοποιείο Πατεριανάκη είναι οικογενειακή υπόθεση. Τώρα έχει περάσει στα χέρια της Εμμανουέλας και της Νίκης, όμως ο παππούς τους, αμπελουργός ήταν αυτός που πίστεψε στη βιοδυναμική καλλιέργεια και ο πατέρας τους τη συνέχισε κατασκευάζοντας ένα οινοποιείο “βαρύτητας” που δεν καταπονεί το μούστο στα πρώτα στάδια επιτρέποντας του να κατεβαίνει με φυσική ροή. Τα κρασιά του κτήματος χωρίζονται σε τρεις οικογένειες. Ανάλογα με τις ποικιλίες και τα αμπελοτόπια. Τα Local treasures μόνο από γηγενείς ποικιλίες, στα premium  wines όπου  μία ντόπια ποικιλία παντρεύεται με μία γνωστή και στα vintage spirits, πάλι ελληνικές αλλά μόνο από παλιά κλήματα.

“Όταν λες κτήμα Πατεριανάκη εννοείς Μελισσινός, ωστόσο και το Βιδιανό – η λευκή Ντίβα της Κρήτης όπως τη λένε χαρακτηριστικά –  ή το Μοσχάτο Σπίνας, έχει πολύ ζήτηση από τον κόσμο παρόλο που είναι μία νέα ποικιλία, μας εξηγεί η Εμμανουέλα.  Εμένα μ’ αρέσει πολύ από τις λευκές ποικιλίες, το Θραψαθήρι και το Μοσχάτο Σπίνας. Είναι δυο ποικιλίες που δεν τις βρίσκεις σε πολύ μεγάλες ποσότητες στην Κρήτη και δίνουν τρομερά αποτελέσματα. Το Θραψαθήρι δίνει μια μεταλλικότητα, έντονο στομα, πολύ ιδιαίτερα αρώματα και το μοσχάτο δίνει αυτό το τριανταφυλλάκι, είναι ευωδιαστό, ευωδιαστό, ελαφρύ κρασί και μπορεί να γίνει και ξηρός και γλυκός και αφρώδης οίνος και από κόκκινες λατρεύω το κοτσιφάλι και το μανδυλάρι. Αυτοί είναι οι 2 βασιλιάδες της Κρήτης στα κόκκινα.

Στο κτήμα τους αγαπούν το χειρωνακτικό τρύγο, παρά τις δυσκολίες.  Οι συμβουλές του παππού σε σχέση με τη βιοδυναμική καλλιέργεια έχουν τεράστιο ενδιαφέρον. “Το κρασί θέλει χρόνο και υπομονή. Η φιλοσοφία μας είναι αποκλειστικά εμφιαλωμένο κρασί και μένουμε πεισματικά σε αυτό και επίσης να ενισχύσουμε τη βιολογική καλλιέργεια στην Κρήτη. Παράγουμε 120 χιλιάδες φιάλες το χρόνο ενώ εξαγωγές κάνουμε στην Ελβετία, την Κύπρο και την Αμερική. Αν δεν υπήρχε η κρίση τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα αλλά δυστυχώς μας πήγε πίσω στο να εδραιωθούμε στο εξωτερικό, στο εσωτερικό όμως ήταν και μία ευκαιρία για ξεκαθάρισμα. Η μεγάλη πληγή όμως και για εμάς ως παραγωγούς αλλά και για την Κρήτη είναι η αύξηση του χύμα κρασιού που λόγω κρίσης γιγαντώθηκε.

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΗ

Η γευσιγνωσία κάτω από την ελιά έχει άλλη γλύκα. Δεν χρειάζεσαι ειδική αίθουσα για τις γευσιγνωσίες, αυτό μπορεί να έρθει μετά.   Έχοντας αυτό στο μυαλό του, ο Ζαχαρίας Διαμαντάκης ,  αποφάσισε με τα αδέλφια και τον πατέρα του – αμπελουργοί όλοι-να επενδύσουν  σταδιακά  στον εξοπλισμό του οινοποιείου τους, προχωρώντας βήμα βήμα,  αφού η κρίση τους βρήκε πάνω  στο ξεκίνημα του  νέου   οινοποιείου τους. Δέκα μόλις ημέρες πριν από  την επιβολή των  capital controls  παρέλαβαν  το εμφιαλωτήριο ( μέχρι τότε εμφιάλωναν  στο οινοποιείο Δουλουφάκη). «Λίγο να είχαμε καθυστερήσει  δεν θα το βλέπατε εδώ σήμερα», μας λέει γελώντας. Δίνοντας αρχικά έμφαση στην ανάπτυξη του αμπελώνα τους,  κατάφεραν να συγκεντρώσουν 25 στρέμματα γύρω απο το σημείο που βρίσκεται χτισμένο  το οινοποιείο,  τα οποία ήρθαν συμπληρώσουν τα υπόλοιπα 125 στρέμματα που βρίσκονται διασκορπισμένα σε 30 διαφορετικά σημεία της περιοχής.  Σε υψόμετρο 400 μέτρων στους  ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη, ο αμπελώνας αυτός- διαμορφωμένος σε πεζούλες λόγω της μεγάλης  κλίσης του εδάφους- παράγει   Μαντηλάρι, Μαλβαζία και  Chardonnay. Λίγο πιο πάνω, σε υψόμετρο  600 μέτρων, βρισκεται φυτεμένο το Ασύρτικο, το οποίο  συμμετέχει μαζί με το Βιδιανό στο χαρμάνι της λευκής Διαμαντόπετρας , μία απο τις βασικές ετικέτες του  οινοποιείου. «Η Κρήτη μπορεί να δώσει  εξαιρετικό Ασύρτικο», μας τονίζει . «Πιστεύω επίσης στο Μαντηλάρι, ενώ ο χαρακτήρας του Βιδιανού μπορεί να δώσει σπουδαία κρασιά»,.

Οινολόγος ο  ίδιος,  ο Ζαχαρίας Διαμαντάκης μιλά με σιγουριά για τα  μελλοντικά του σχέδια,,  υπογραμμίζοντας οτι στόχος είναι η  σταθεροποίηση του αμπελώνα και η παραγωγή λίγων αλλά ποιοτικών ετικετών. Πέραν της αναγνώρισης των κρασιών της Κρήτης στην ελληνική αγορά, ένα μεγάλο στοίχημα είναι οι εξαγωγές , υπογραμμίζει, δίνοντας έμφαση στην πολύ καλή δουλειά που γίνεται μέσα απο το δίκτυο   Wines of Crete, στο οποίο μετέχουν όλοι οι οινοπαραγωγοί της Κρήτης. Δοκιμάζοντας λευκή  και  ερυθρή Διαμαντόπετρα, τα δύο ισχυρά χαρτιά του οινοποιείου,   διαπιστώσαμε οτι  η γευσιγνωσία κάτω απο την ελιά πράγματι έχει άλλη γλύκα….

ΡΟΥΣ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΑΜΙΩΛΑΚΗ

Το οινοποιείο Ταμιωλάκη βρίσκεται σε ένα ύψωμα με θέα που σου κόβει την ανάσα. Χτισμένο με πέτρα που βγήκε από το δυναμίτισμα της πλαγιάς -για να γίνουν φυτεύσεις – γίνεται ένα με το τοπίο. Ο Δημήτρης Μανσόλας και γυναίκα του Μαρία Ταμιωλάκη, νέοι δυναμικοί, όμορφοι άνθρωποι έχουν αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση,  που ξεκίνησε το 1996 ο Μηνάς Ταμιωλάκης, οινολόγος. Ήξερε ότι η περιοχή αυτή που ονομάζεται Βίγλα ή Σκάλα ή Ζούγρα και έδινε πάντα τις καλύτερες εκδοχές των ποικιλιών  Βιλάνα και Κοτσυφάλι ήταν ιδανική για την ανάδειξη των γηγενών ποικιλιών. Πολύς χρόνος, δυναμίτης και γύρω στα 25 συμβόλαια ανταλλαγής με άλλα χωράφια έγιναν μέχρι να φτάσουμε σε αυτό που βλέπουμε σήμερα, δηλαδή 50 στρέμματα αμπελώνα.

“Φυτέψαμε Βιδιανό, Πλυτό, Θραψαθίρι, Δαφνί, και όχι μόνο Βηλάνα Κοτσιφάλι και Μανδηλαριά που ήταν οι γνωστές βασικές ποικιλίες της περιοχής. Βρήκαμε ποικιλίες που ήταν έτοιμες να εξαφανιστούν”, λέει ο Δημήτρης Μανσόλας. Πριν από 3 χρόνια έγινε ανασχεδιασμός της ταυτότητας του οινοποιείου και η επωνυμία τους πλέον είναι Ρους Οινοποιείο Ταμιωλάκη, με παραγωγή 55 χιλιάδες φιάλες το χρόνο και στόχο τα επόμενα χρόνια τις 150 χιλιάδες. Υπάρχει ζήτηση για νέες ποικιλίες ειδικά στην Αμερική και τον Καναδά, λέει ο Δημήτρης. “Πήγαμε, τους εξηγήσαμε τι είναι οι ελληνικές ποικιλίες, πως προφέρονται, ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Βρίσκουμε και έδαφος σε μια νέα γενιά ποιο ψαγμένη που δοκιμάζει νέα πράγματα, βαρέθηκε να πίνει τα Chardonnnay της Καλιφόρνιας. Η Κρήτη εξάλλου -το επιβεβαιώνω γιατί το άκουσα ο ίδιος στην Αμερική θεωρείται ότι είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα μετά το Aσύρτικο και τη Σαντορίνη.

Το μεγάλο ατού της Κρήτης είναι το έδαφός της. Σου δίνει απίστευτες ποικιλίες. Το βιδιανό είναι ένα από τα δυνατά χαρτιά. Πολύπλευρο μπορεί να δώσει και φρέσκα και βαρελάτα κρασιά με δυνατότητα παλαίωσης. Είναι και η πρώτη Κρητική ποικιλία που φυτεύεται εκτός Κρήτης, στη Βόρειο Ελλάδα αλλά και στην Ιταλία. Το Μοσχάτο Σπίνας είναι εξαιρετική ποικιλία, ενώ από τα κόκκινα η Μανδηλαριά θα ακουστεί. Λόγω της αλλαγής των κλιματολογικών συνθηκών -ειδικά στην Κρήτη θα έχουμε πρόβλημα- έχουμε ανάγκη από ποικιλίες που ωριμάζουν αργά για να αποφεύγουμε τις ζέστες και η Μανδιλαριά το έχει αυτό και έχει οξύτητες χρώμα δομή όλα τα χαρακτηριστικά μίας μεγάλης ποικιλίας. Στο στόμα σου δίνει την αίσθηση ενός Νεμπιόλο αν και είναι πολύ πιο χρωματισμένη, ενώ στη μύτη και την όψη-χρώμα  θυμίζει SYRAZ.

Θάλεια Καρτάλη – Πηνελόπη Κατσάτου

Δυναμισμό, φρέσκες ιδέες και όρεξη για δουλειά συναντήσαμε στα πρόσωπα της νέας γενιάς οινοποιών στο σύντομο ταξίδι μας στη Βόρεια Ελλάδα. Γνωρίσαμε από κοντά την dream team του Ξινόμαυρου και σας την παρουσιάζουμε.. 

ΚΤΗΜΑ ΚΑΡΥΔΑ

«Ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει» είναι το σύνθημα πατέρα και υιού Καρυδά. Δικαιώνονται δε από τα εξαιρετικά κρασιά τους αλλά και την εκρηκτική χημεία που έχουν μεταξύ τους, καθώς είναι πραγματικά απόλαυση να τους βλέπει κανείς να συνομιλούν. Εκφραστικοί και οι δύο, αστειεύονται, πειράζουν ο ένας τον άλλο, και στα μάτια αλλά και στα λόγια τους βλέπεις την αγάπη για τον τόπο και το κρασί τους. Ο αμπελώνας Καρυδά είναι σαν να έχει ξεπηδήσει από πίνακα ζωγραφικής, σε σημείο που να θεωρείται αξιοθέατο των επισκεπτών της περιοχής.

«Η διαφωνία φέρνει καλύτερα αποτελέσματα σε όλα», λέει με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο πατέρας Κωνσταντίνος Καρυδάς, ένας από τους πρώτους Έλληνες χιονοδρόμους, ο οποίος έλαβε μέρος σε δύο Ολυμπιακές αποστολές χιονοδρομίας, το 1964 και το 1968, ενώ ο γιος του Πέτρος συμπληρώνει γελώντας: «Τελικά, εμείς σε όλα τα βρίσκουμε και σε όλα διαφωνούμε». Είναι σίγουρο, πάντως, ότι έχουν βρει τη μαγική συνταγή για το κρασί τους . Πολυτεχνίτης ο μπαμπάς, άρχισε να ασχολείται με τα αμπέλια το 1979, ενώ το ’90 ξεκίνησε η οινοποίηση και εμφιάλωση. Ο Πέτρος, γραφίστας, λέει ότι ποτέ δεν φαντάστηκε ότι θα ασχοληθεί με το κρασί, αλλά η ζωή τα άλλαξε όλα και τώρα όχι μόνο ασχολείται, αλλά έχει και το μεγάλο κομμάτι της ευθύνης, με μια μικρή αλλά σημαντική βοήθεια από οινολόγο. Με μόνο δύο ετικέτες, 12.500 χιλιάδες φιάλες το Κτήμα Καρυδά και 700 μόνο το Συλλεκτικό Κτήμα Καρυδά, παντρεύουν παλιές και νέες μεθόδους οινοποίησης και επικεντρώνουν τις δυνάμεις τους στο να κρατήσουν ψηλά τον πήχυ της ποιότητας, που είναι και το δυσκολότερο κομμάτι, όπως λέει ο Πέτρος. Η κρίση τους έχει επηρεάσει. Ωστόσο, όπως λένε χαρακτηριστικά, «στο εξωτερικό καλύτερα δεν γίνεται να πάμε». Δεκαπέντε χρόνια δραστηριοποιούνται με επιτυχία στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών. Κτήμα Καρυδά βρίσκεις σε 28 πολιτείες, από τη Χαβάη έως τη Νέα Υόρκη και από τη Φλόριντα έως το Σιάτλ.

ΚΤΗΜΑ ΦΟΥΝΤΗ

Στο Κτήμα Φουντή δεν έχει κανείς αμφιβολία για τη δυναμική παρουσία της νέας γενιάς. Οση ώρα συζητάμε με τον Νίκο Φουντή και την κόρη του Γεωργία, μπαινοβγαίνουν γαμπροί και κόρες, όλοι αναπόσπαστο κομμάτι του κτήματος. «Οι γαμπροί μου με εκτιμούν περισσότερο από τις κόρες μου», μας λέει χαριτολογώντας ο κ. Φουντής, ο οποίος ξεκίνησε το οινοποιείο το 1992 αρχικά ως χόμπι, αφού η βασική του ενασχόληση ήταν μέχρι τότε η καλλιέργεια ροδάκινου και μήλου. Έκτοτε το κτήμα, το οποίο παράγει κυρίως Ξινόμαυρο, μεγάλωσε, τα κτήματα μετατράπηκαν σε αμπέλια, η παραγωγή από τις 2.500 φιάλες έφτασε τις 80.000 και εξελίχθηκε σε μια προσοδοφόρο οικογενειακή επιχείρηση. Η κόρη του Γεωργία ξεκίνησε να δουλεύει στο κτήμα το 2003 και, έχοντας σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων, ασχολείται σήμερα πιο πολύ με το οικονομικό κομμάτι. Διαφορές μεταξύ τους δεν υπάρχουν, αφού όλοι συμφωνούν ότι η οινοποίηση είναι μία, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το Ξινόμαυρο. «Η φιλοσοφία του οινοποιείου, την οποία συνεχίζουμε κι εμείς, είναι ότι το Ξινόμαυρο προορίζεται για παλαίωση, οπότε ακολουθούμε την κλασική μέθοδο οινοποίησης», υποστηρίζει η Γεωργία. Τόσο η Νάουσα όσο και το Κτήμα Φουντή είναι κρασιά που προορίζονται για παλαίωση, γεγονός που έχει εκτιμηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια και στη διεθνή αγορά. «Αυτήν τη στιγμή έχουμε κρασί του ’96 το οποίο έχει άλλα έξι-επτά χρόνια περιθώριο τουλάχιστον», τονίζει ο κ. Φουντής. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού, υπό την καθοδήγηση του οινολόγου του κτήματος και ανιψιού του κ. Φουντή, Δημήτρη Ζιάννη, ο οποίος σπούδασε Οινολογία στη Γαλλία. Στόχος της Γεωργίας είναι να φυτευτούν κι άλλα αμπέλια, χωρίς ωστόσο να χαθεί ο έλεγχος, να μην ξεφύγουν σε ποσότητα εις βάρος της ποιότητας. «Αν δεν έχεις καλή πρώτη ύλη, όσο καλά μηχανήματα, όσο καλό οινολόγο κι αν έχεις, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι ποιοτικό», συμφωνεί ο πατέρας της.

ΚΤΗΜΑ ΔΑΛΑΜΑΡΑ

Λίγο πριν κλείσει τα 30, ο Κωστής Δαλαμάρας έχει ήδη από το 2011 αναλάβει τα ηνία του Κτήματος Δαλαμάρα από τον πατέρα του. Έκτακτες συνθήκες εμπόδισαν τον Γιάννη Δαλαμάρα να παρευρεθεί στη συζήτησή μας, η απάντηση όμως στο ερώτημά μας για το ποια είναι η σχέση μεταξύ των δύο γενεών είναι απολύτως ξεκάθαρη. Έχει παραχωρήσει πλήρως την ευθύνη στον γιο του και ο ίδιος ασχολείται πια αποκλειστικά με το αμπέλι. Με σπουδές Οινολογίας και Αμπελουργίας στην Beaune της Βουργουνδίας, ο Κωστής συνεχίζει μια παράδοση 150 ετών, αφού το κτήμα ξεκίνησε το 1840, παίρνοντας τη σημερινή του μορφή το 1990. Με την επιστροφή του Κωστή από τη Γαλλία, άρχισε η εφαρμογή νέων τεχνικών οινοποίησης και δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στο αμπέλι και κυρίως στον τρύγο. «Όποιος έρχεται να κάνει εδώ τρύγο δεινοπαθεί», μας λέει γελώντας. Στόχος του είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος στο κτήμα και η πλήρης κατάργηση των σκευασμάτων, ακόμη και των βιολογικών. Επηρεασμένος από το κίνημα για την παραγωγή φυσικών οίνων, που γνώρισε από κοντά στην Αλσατία και την Καταλονία της Ισπανίας, ο Κωστής Δαλαμάρας είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να δίνει έμφαση στην παραγωγή ποιοτικών κρασιών, «κρασιών που ικανοποιούν πρώτα εμάς, όχι τις αγορές». Το Ξινόμαυρο είναι η βασική ποικιλία του κτήματος, με τον «Παλιοκαλιά» να αποτελεί τη ναυαρχίδα ανάμεσα στις ετικέτες που παράγονται. Φιλοδοξεί να φθάσει στις 50.000 φιάλες ετησίως από τις 30.000 που παράγονται σήμερα, αλλά όχι παραπάνω, καθώς αυτό θα είχε επιπτώσεις στην ποιότητα. Ως νέος άνθρωπος, όμως, έχει ήδη απογοητευθεί από την πολιτεία, που όχι μόνο δεν στηρίζει, αλλά δημιουργεί επιπλέον δυσκολίες στους οινοπαραγωγούς με αποφάσεις όπως η πρόσφατη για τη θέσπιση φόρου, η εφαρμογή της οποίας αποτελεί «μνημείο ανικανότητας», όπως χαρακτηριστικά λέει.

ΚΤΗΜΑ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ

Η ομορφιά και ο δυναμισμός της Νανάς Χρυσοχόου μάς άφησαν άναυδες, αφού με τεράστια ευκολία -ή τουλάχιστον έτσι έδειχνε- τα έβγαζε πέρα με ένα μωρό δύο μηνών, έκανε μετρήσεις για θειώδη και μιλούσε σε δύο ενοχλητικές δημοσιογράφους από την Αθήνα.

Το 1977 ο Κείμης Χρυσοχόου παντρεύεται την Μπέττυ και ξεκινούν μαζί την ιστορία του Κτήματος Χρυσοχόου. Την παράδοση και το μεράκι των γονιών συνεχίζουν σήμερα τα τρία παιδιά: η Κατερίνα, που σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων, η Νανά, απόφοιτος ΤΕΙ Λογιστικής και σχολής Αμπελουργίας και Οινολογίας (Ιταλία), καιο Γιάννης που εργάζεται σε διάφορα τμήματα του κτήματος . Το οινοποιείο είναι χτισμένο σε απόλυτο παραδοσιακό στυλ. Κάνοντας μια μικρή ξενάγηση στους χώρους του, συναντάμε την αίθουσα παραγωγής και εμφιάλωσης των παραγόμενων οίνων,συνεχίζουμε σε μια ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα γευσιγνωσίας κρασιού και καταλήγουμε σε μια εξαιρετική συλλογή της οικογένειας από αντικείμενα σχετικά με το κρασί, όπως καράφες, ανοιχτήρια, ποτήρια κ.τ.λ.Σ’ έναν κλειστό και ελάχιστα φωτισμένο χώρο διατηρούνται φιάλες οίνου που παράχθηκαν από το 1960 κι έπειτα και αποτελούν κειμήλια της εταιρείας, ενώ από τις εγκαταστάσεις του οινοποιείου δεν θα μπορούσε να λείπει το «ΚΕΛΑΡΙ», ένας ολοκαίνουργιος χώρος που συνδυάζει τη μαγεία της πέτρας μ’ αυτήν του ξύλου. Η Νανά Χρυσοχόου, μεταξύ άλλων, είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τον τομέα παραγωγής και οινοποίησης, το λογιστήριο και τις συμφωνίες με τους πελάτες.

«Οι γονείς μου δεν παρεμβαίνουν ποτέ στις δικές μου αρμοδιότητες, έχουν παραδώσει τα ηνία και ο ρόλος τους είναι πλέον συμβουλευτικός. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, καθώς τα πράγματα έχουν αλλάξει τόσο πολύ στην οινοποίηση, που δεν έχουν πλέον την απαραίτητη γνώση. Η πείρα τους, όμως, είναι πολύτιμη και φαίνεται όταν δοκιμάζουμε ένα καινούργιο κρασί».

Το μέλλον όμως πιο είναι;«Παραφέραμε ξένες ποικιλίες», λέει η Νανά Χρυσοχόου. «Καλύτερα τώρα να δώσουμε έμφαση στις γηγενείς». Τα πράγματα δεν είναι εύκολα με την κρίση στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από το εξωτερικό, όπου και εξάγουν το 20% της παραγωγής τους. Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Βέλγιο, Αγγλία, Πολωνία Κύπρος, Λουξεμβούργο απολαμβάνουν κρασί από τη Νάουσα, με την υπογραφή του Κτήματος Χρυσοχόου.

ΚΤΗΜΑ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

Φυσούσε πολύ. Μια καρυδιά έπεσε και αποκαλύφθηκε η ιστορική Σχολή του Αριστοτέλη στη Νάουσα, όπου ο Μέγας Αλέξανδρος μαθήτευσε για περίπου δύο χρόνια, μεταξύ 343 και 340 π.Χ. Το κτήμα ανήκε στην οικογένεια Διαμαντάκου και με τα χρήματα της αποζημίωσης αγοράστηκαν τα αμπέλια που τώρα δίνουν δύο εξαιρετικά κρασιά, τη Νάουσα -από τη γνωστή ξινόμαυρη ποικιλία- αλλά και το λευκό Πρεκνάδι – από το «πρεκνιάρης», που σημαίνει «φακιδιάρης», από τα μαύρα στίγματα που έχει η ρώγα.

Το Πρεκνάδι δίνει κρασιά έντονα αρωματικά, μικρής έως μέσης οξύτητας και υψηλού αλκοολικού τίτλου, ενώ το εμφιαλώνουν ως μονοποικιλιακό, καθώς τα χαρακτηριστικά του είναι πολύ ιδιαίτερα. Το Οινοποιείο του Κτήματος Διαμαντάκου βρίσκεται στην καρδιά του αμπελώνα. Περιλαμβάνει χώρους παραγωγής, εμφιάλωσης και φύλαξης των οίνων, εξοπλισμένους με σύγχρονα τεχνολογικά μηχανήματα.Ο Γιώργος Διαμαντάκος -ο οποίος σπούδασε Οινολογία και έκανε μεταπτυχιακό στην αμπελουργία- μας μιλάει με πάθος για τη δουλειά του αλλά και για τη σχέση με τον πατέρα του.

«Στην αρχή υπήρχε ένταση με τον πατέρα μου, καθώς οι αλλαγές της νέας γενιάς πάντα προκαλούν τριβές – κάτι θα κάνω, κάτι θα πει. Οι παλιοί σαν να θέλουν να κουράζονται. Δουλεύουν πολύ και όχι έξυπνα, επίσης φόρτωναν πολύ το αμπέλι». Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει στο Κτήμα Διαμαντάκου, το οποίο διαθέτει και αποστακτήριο τσίπουρου. Έμφαση δίνεται στο αμπέλι, το οποίο αφήνουν να δουλεύει χαμηλά, μειώνοντας τη στρεμματική απόδοση, ενώ ο τρύγος γίνεται με βάση την ωριμότητα στο κουκούτσι και χρησιμοποιούνται μοντέρνες μέθοδοι οινοποίησης.

«Στόχος μας είναι να βγάζουμε εξαιρετικά κρασιά. Εμείς θέλουμε να μιλάει η γη, το αμπέλι. Κάθε χρονιά είναι διαφορετική και αυτό είναι το ωραίο, μετά ας βάλει ο καθένας το χαρακτήρα του με δεξαμενές και εκχυλίσεις», λέει ο Γιώργος, που αυτή την περίοδο ανακαινίζει το οινοποιείο. Τα επόμενα χρόνια δεν θέλουν να αυξήσουν την παραγωγή, αλλά να ανεβάσουν την ποιότητα και, γιατί όχι, να φύγει ένα κρασί με την υπογραφή τους που να φθάνει τα 30 ή 40 ευρώ, όπως τα ιταλικά.

ΚΤΗΜΑ ΧΑΤΖΗΒΑΡΥΤΗ

Το μήλο κάτω από τη μηλιά… Στην περίπτωση της Χλόης Χατζηβαρύτη τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Η αγάπη του πατέρα της, Βαγγέλη, για το κρασί δεν ήταν δυνατόν να μην περάσει στην επόμενη γενιά. Με σπουδές Γεωπονίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και μεταπτυχιακά στην Οινολογία και την Αμπελουργία, η 27χρονη Χλόη ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο -αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στο Marlborough της Νέας Ζηλανδίας για τον τρύγο- συλλέγοντας εμπειρίες και γνώση, προτού αποφασίσει να εγκατασταθεί μόνιμα στον οικογενειακό αμπελώνα, στη Γουμένισσα του Κιλκίς. Επιθυμία της είναι να ταξιδέψει στις μεγαλύτερες οινοπαραγωγούς περιοχές του κόσμου, να μελετήσει τα διαφορετικά στυλ κρασιού, τα terroir, τις τεχνικές οινοποίησης, να καταλάβει ποιος είναι ο ανταγωνισμός. Όμως στο μυαλό της βρίσκεται ήδη διαμορφωμένος ο στόχος της για το κτήμα. Για τη Χλόη η βιοδυναμική καλλιέργεια είναι μονόδρομος και αποτελεί για την ίδια τη μεγαλύτερη πρόκληση για το μέλλον. «Πρέπει να υιοθετούμε πρακτικές που βοηθούν την καλλιέργεια, δεν επιτίθενται σε αυτήν», υποστηρίζει.

«Πρέπει να πείσουμε την προηγούμενη γενιά ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει ως προς την αντιμετώπιση των καλλιεργειών». Ο αμπελώνας του κτήματος, ο οποίος σήμερα αποτελείται από 120 στρέμματα, ήταν εξαρχής βιολογικός, αφού και ο Βαγγέλης Χατζηβαρύτης έδωσε από την πρώτη στιγμή έμφαση στην ποιότητα του σταφυλιού, τη γονιμότητα του εδάφους και την προστασία του περιβάλλοντος. Ο πατέρας της την εμπιστεύεται, στηρίζει πολύ την επιθυμία της να ταξιδέψει, είναι ανοικτός στις αλλαγές. Η ιδέα της βιοδυναμικής καλλιέργειας τον βρίσκει σύμφωνο, ο ίδιος όμως θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνει σιγά σιγά. Οι προκλήσεις της νέας γενιάς οινοποιών; Είναι πολλές, καθώς είναι αναγκασμένη να κινηθεί μέσα σε ένα οικονομικά δύσκολο περιβάλλον. «Το ελληνικό κρασί πρέπει να αποκτήσει εξωστρέφεια». Στη Γαλλία, όπου σπούδαζε, το ελληνικό κρασί ήταν ο μεγάλος απών, ενώ συχνά αντιμετώπιζε και την ειρωνική στάση των Γάλλων. «Καλά, εσείς βγάζετε ρετσίνα, γιατί θέλεις να γίνεις οινολόγος;» Σε ένα πράγμα πάντως η Χλόη συμφωνεί απόλυτα με τον πατέρα της, ότι το μέλλον του ελληνικού κρασιού βρίσκεται στις γηγενείς ποικιλίες. Το Κτήμα Χατζηβαρύτη εστιάζει την προσοχή του στις ελληνικές ποικιλίες Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα, Ροδίτη και Ασύρτικο.

Θάλεια Καρτάλη – Πηνελόπη Κατσάτου